De dreiging uit het oosten
Tinus was een zeer gevoelig mens en, zoals eerder is vermeld, erg op vrijheid gesteld. In het buurland
Duitsland was in die tijd echter een ontwikkeling gaande die Tinus erg verontrustte: de opkomst van
Adolf Hitler en zijn nationaalsocialistische partij. In hoeverre het aan de macht komen van Hitler in 1933
een rol heeft gespeeld in de keuze om van Rotterdam naar het
platteland in Barchem te verhuizen, is niet duidelijk. Wel was het zo
dat Tinus in die tijd min of meer in een crisis verkeerde en hij naar
'buiten' wilde, weg van het drukke stadsleven. Ook niet duidelijk
is, waardoor de keuze op Barchem viel. Gedurende zijn schooltijd
in Breda had hij de vakanties altijd in Asperen aan de Linge door
gebracht. Waarom gingen ze daar dan niet heen? Maar in Barchem
vonden ze een heerlijke plek, in een huisje dat goed bij hen paste.
Tinus maakte er veel werk: hout- en linosneden, pentekeningen en
schilderijen van planten, dieren en mensen uit de omgeving. Uit
1937 bestaat ook nog een tekening van een Barchems boerderijtje
van Tinus. Zijn werk uit die tijd was nog vaak dromerig en helder
van kleur. Maar de dreiging van het gevaar uit het oosten begon
een steeds sterkere invloed te krijgen op hem en zijn werk. Met name zijn schilderijen werden steeds
neerslachtiger van beeld, meer en meer donker van tint en alleen het allernoodzakelijkste werd weerge
geven.
Voor critici was dat een reden dit soort werk af te doen als 'zwarte kunst'. De Nieuwe Rotterdamsche
Courant noemde in 1936 zijn keuze voor het duistere in zijn werk zelfs een 'essentiële vergissing'. De
krant vond dit het werk van een kunstenaar die van zijn hersens een ziekenkamer heeft gemaakt.
"Is het de geest van de zieke tijd, die parten speelt?"
Ukkel bij Brussel
Voor Van Doorn werd de angst steeds sterker dat de Duitsers ons land zouden binnenvallen en hij daar
mee zijn vrijheid om kunst te kunnen maken, zoals hij dat zelf wilde, zou verliezen. En toen zijn werk ook
nog werd afgekraakt door de Nederlandse pers was dat mogelijk de druppel die de emmer deed over
lopen. Tinus en Akkie ontvluchtten in 1938 Ne
derland en vestigden zich in Ukkel, een buitenwijk
van Brussel.
Mogelijk heeft de schrijver Jan Greshoff een rol ge
speeld in de keuze voor Ukkel. Tinus was bevriend
gebleven met de schrijver. Greshoff woonde zelf
ten noorden van Brussel in Schaarbeek. Rondom
de schrijver had zich in de loop der jaren een
gezelligheidskring van Nederlandse en Vlaamse
schrijvers en andere kunstenaars gevormd, waar
Tinus van Doorn ook deel van ging uitmaken. Zij
het, dat hij zich altijd in de schaduw van de groep
heeft opgehouden2.
Zes jaar had het echtpaar in Barchem gewoond.
Ook gedurende zijn periode in Barchem blijkt Van
Doorn nog behoorlijk afhankelijk te zijn geweest
van de financiële steun van zijn ouders. Toen ze
deze steun in ongeveer 1935 uiteindelijk staak-
v
Barchems boerderijtje
