Een nieuwe tijd! Naoorlogs erfgoed
■illlIÉ
Kennismaking met bijzondere bouwkunst en monumenten uit de wederopbouwtijd
CeesJan Frank
In het voorjaar van 2019 is het project "Een nieuwe tijd! Wederopbouw in de Achterhoek" van start
gegaan. De elf gemeenten in de Achterhoek hebben de handen in één geslagen om gezamenlijk
het erfgoed uit de periode van de wederopbouw (1940-1965) in deze regio bij een breed publiek
onder de aandacht te brengen. De gemeente Lochem besteedt tijdens Open Monumentendag op
14 september aandacht aan het erfgoed uit de naoorlogse periode. Ter gelegenheid daarvan laat
Land van Lochem u kennismaken met 30 bijzondere naoorlogse gebouwen en andere objecten in
Lochem en Barchem en omgeving.
Ze zijn allemaal tot stand gekomen in de periode
tussen 1945 en circa 1965-1970, de jaren van de
wederopbouw, die veel verandering brachten in de
Lochemse samenleving. Oorlogsschade werd her
steld, de grote woningnood moest worden gelenigd
en er vonden ingrijpende vernieuwingen plaats in
de industriële en agrarische bedrijvigheid. Er verre
zen nieuwe gebouwen voor de gezondheidszorg, de
nutsvoorzieningen en het onderwijs. Nieuwe bouw
stijlen, variërend van traditioneel tot heel modern,
bouwmateralen en efficiënte bouwmethoden deden
hun intrede.
Onder meer de nieuwe woonbuurten op de Lochem
se Enk en de bedrijventerreinen langs het Twenteka
naal zijn de getuigen van deze enerverende periode.
Maar ook elders in de stad en op het platteland
veranderde er veel.
Deze bijdrage in Land van Lochem toont een keuze
van sprekende en nog steeds bestaande voorbeelden
van allerlei gebouwen, buurtjes en herinneringsmo
numenten die het verhaal vertellen van 25 jaar weder
opbouw1. Met behulp van het kaartje en de adressen
kan de lezer zelf een route samenstellen.
Veel meer over deze boeiende periode kunt u lezen in
het boekje Lochem 1945-1970. Beelden van een kleine
landstad in de nieuwe tijd, dat in 2007 verscheen2.
1. Bierstraat 12 en 14, 1949-1950
Deze twee winkelpanden met bovenwoningen werden gebouwd
na een felle brand, die de twee voorgangers verwoestte. Nr.
12 was bestemd voor de kruidenier A.H. Bosch, nr. 14 werd de
nieuwe bakkerij met winkel en lunchroom van bakker Gase. De
herbouw vond plaats onder supervisie van het Ministerie van We
deropbouw en Volkshuisvesting, naar ontwerp van architect G.K.
Veeze. Kenmerkend is de traditionele bouwstijl, waarmee werd
teruggegrepen op de oud-Hollandse bouwkunst. Hier uit zich dat
in de toepassing van de schilderachtige topgevels, de ramen met
roeden, het decoratieve smeedwerk en ambachtelijke baksteen
en rode pannen als bouwmateriaal. De beide pandjes vormen
een harmonisch geheel met de rest van de gevelwand.
2. Markt 18, winkelpui, 1952
In 1952 kreeg het grotendeels uit 1902 daterende winkelpand
van boekhandel Lovink een nieuwe winkelpui in traditionalis
tische stijl. De pui heeft een markante houten luifel aan ijzeren
trekstangen, met daarboven een rij hoge bovenlichten met
glas-in-lood. In de plint is fraai siermetselwerk aangebracht. Het
geheel doet denken aan de winkelpuien, zoals die gebruikelijk
waren in de zeventiende eeuw. De traditionele vormgeving ver
sterkte de uitstraling van de gerespecteerde boekhandel.
BOEKHANDEL LOVINK
