32
Wonninksdijk
Met de Nieuwe of Wonninksdijk werd bijna zeker het stuk van de Goorseweg in de omgeving van de vroegere
boerderij Wonnink (lag tegenover de Intratuin) bedoeld. De Goorseweg zelf bestond in die tijd nog niet. Maar
wel was er blijkbaar een verhoogd stuk weg aangelegd richting kasteel Nettelhorst, een weg die verder als
zandweg doorliep naar Gelselaar (op bovenstaand kaartje te zien, aangegeven met een heldergroen kruisje bij
de naam Nettelhorst). Het was één van de routes, die de 'Hessen' gebruikten om vanuit het oosten naar Zut-
phen en Deventer (en verder) te komen. Een heden ten dage beter bekende route kwam van Borculo en liep
langs herberg de Lebbenbrugge en de Lochemse berg richting Lochem (herberg de Luchte) en vandaar naar
Deventer en Zutphen. Herberg de Meijer in Neede was destijds net zo'n bekende ('Hessen')herberg als de Leb-
benbrugge. Beide panden bestaan nog steeds.
Volgens de vermelding in de raadsnotulen kwamen de 'Hessen' met hun karren niet alleen langs Lochem, maar
ook in de stad. Dat zal wel niet lang zijn toegestaan, omdat deze zwaar beladen karren het wegdek, bestaande
uit veldkeitjes, behoorlijk beschadigden.
Het valt me op dat de route via de Wonninksdijk een omweg was, wanneer men uit het zuidoosten kwam. Maar
gezien de vermelding van de Wonninksdijk in samenhang met de Hessen en hun karren maakten ze blijkbaar
toch meermaals gebruik van deze route. Misschien konden ze via die route gemakkelijker langs de stad Lochem
richting Deventer komen, zonder dat zij door de stad moesten rijden. De route Münster - Vreden - Oldenkotte -
Mallem - Neede - Gelselaar - Lochem naar Deventer
schijnt destijds een veel gebruikte Hessenroute te zijn
geweest. De plaats Gelselaar maakt nu nog reclame
met dit feit.
Noten
Geo^rapbtJtclu'J digging »icw'"r is die t a
S' f not 7.1 M PT e* -V IIK f'ii.V J> TO
jOC II 1 K M op Imil' 11 last vao tli?
ADMI M ST 11 AT IK vv. wit (ADA*TBI
mi lion..t xnsciiE Of. P. woj.aieiVT -&v
Op deze kaart uit ca. 1810 is het tracé van de Nieuwe of Wonninksdijk goed te zien. En ook, dat de verdere route richting Gelselaar deels
een eenvoudig zandpad was. Verpondingskaart uit de collectie van het Gelders Archief, genaamd 'Kaart van de geografische ligging der
jurisdictiën schoutampt en schependom Lochem, 1810 en 1811. G.A. archief 0873, inv.nr. 46. De maker is P. van der Bosch e.a.
CL
1 Land van Lochem nr. 2 juli 2018
2 De benaming 'Hessen' wordt hier tussen haakjes aangegeven,
omdat niet alle deze in het oosten van ons land zogenoemde
Hessen ook werkelijk uit Hessen kwamen. De echte Hessen vorm
den van oudsher een belangrijk gedeelte van alle uit Duitse ge
bieden afkomstige koop- en voerlieden. Voor het gemak noemde
men hen daarom hier alle Duitse koop- en voerlieden 'Hessen',
of ze nu uit Westfalen, Saksen of Rijnland kwamen, dat maakte
hier niets uit. Uit mijn jeugd in Lochem herinner ik me, dat oude
mensen in die tijd het over 'den Pruus' hadden, als ze Duitsers
bedoelden. Dat had er weer mee te maken, dat de staat Pruisen
tussen 1876 en 1933 zich zo uitgebreid had, dat haar westgrens
zich uitstrekte tot aan de oostgrens van ons land. Alle Duitsers
waren toen geen 'Hessen' meer, maar 'Pruzen'.
3 Oud-archief van de stad Lochem, archief 1001, inv.nr. 243
Xtm/eix
Mogelijk ging het bij de beschadigde brug om het bruggetje (met
pijl) op bovenstaande kaart: de Nieuwe brug (in de Nieuwe of
Wonninksdijk?). Gelders Archief, Archief 0509 Kaartenverzameling
Rijksarchief in Gelderland: inv.nr. 363: Situatietekening van het
terrein boven- en beneden de stad Lochem (19e eeuw). Maker
onbekend.
