Echt bericht van eene mislukte
lugtreize
Eerste poging tot een bemande ruimtevlucht
Eddy ter Braak
Lochem kreeg al in 1804, heel vroeg in de ontwikkeling van de vlucht met een luchtballon in ons
land, bij toeval met het fenomeen te maken.
"De Bolnu des Vrijdags middags ten drie uuren
opgelaaten zynde, heeft zich(volgens echte be
richten) reeds om half vyf uurenboven de Stad
Lochem (by Zutphen), in de gedaante eener Zon
van eene schynbaare grootte van 2 voet1 middel-
lyns, vertoond, en is omtrend half zes uuren, an
derhalf uur van Lochem2, nedergedaald, alwaar
hy door eenige Landlieden is tegengehouden, tot
dat de Wel Ed. Heer Mr. H.J. RAEDT, Officier
van het Scholtambt Lochem, hem opeischte, op
een Kar ten zyne huize deed brengen, en op een
Zolder aldaar te droogen deed leggen; zynde de
Bol door deze voorzichtige behandeling, tot groot
genoegen van HOPMAN, nog vry ongeschonden
gebleeven, zoo dat deze, hoe ongelukkig zyne on-
De ballon'Lust tot onderzoek'van de heren Loude en demeeming OOk moge Zyn Uitgevallen, eCliter nOg
Hopman in 1804. bestendig den lust laat blyken om dezelfde proef te
herhaalen, en dus in de roem der welgeslaagde Luchtreizigers te deelen."3
Het kan heel verrassend zijn, wat je bij het zoeken op het internet zo nu en dan
tegenkomt. Op zoek naar gegevens over vroegere Lochemse windmolens stuitte
ik op een verhaal over de eerste poging van Nederlanders om met een bemande
ballon de lucht in te gaan. Bij de eerste publieke poging ging het echter mis.
Abraham Hopman, 'lugtreiziger', zag zich toen door het onrustige aanwezige
publiek gedwongen de ballon zonder bemanning op te laten stijgen, met boven
staand gevolg, geschreven in het nogal omslachtige taalgebruik uit het begin van
de negentiende eeuw.
Lochem blijkt dus een heel kleine rol te hebben gespeeld in deze eerste poging
tot een bemande ruimtevlucht. Abraham Hopman is uiteindelijk een paar maan
den later (29 september 1804) toch Nederlands eerste luchtreiziger geworden. De
droom van Loude en Hopman werd op 29 september bewaarheid bij een nieuwe
poging vanuit Rotterdam. Loude ging niet mee. Abraham Hopman steeg alleen
op en 'landde' bijna een uur later in een weiland bij Schiedam. "Landde" klinkt
eigenlijk te mooi, want Hopman botste met de gondel tegen een slootkant en
tl
J. A. Hopman, Lugt reiziger te
Rotterdam 1808.
rii
