14
In de stad bezichtigde men het mooie centrum met zijn
achttiende-eeuwse slot, het even oude theater en het
fraaie gemeentehuis, waarin een historische bibliotheek
en een uitleenbibliotheek waren gevestigd. Op zater
dag bekeek men het ziekenhuis, het sanatorium en een
bosbouwschool.
's Avonds vond de officiële ontvangst plaats in het
hotel waar men verbleef. Er waren vijftien mensen
uit Ballenstedt aanwezig, raadsleden en enkele ande
ren. Burgemeester Baender voerde eerst het woord en
na hem Van Tuyll van Serooskerken. Deze legde in zijn
toespraak vooral de nadruk op het feit dat men graag
nader tot elkaar wilde komen, met erkenning van el-
kaars politieke standpunten. Met als achtergrond dat de
menselijke problemen praktisch overal hetzelfde zijn.
De twee burgemeesters ondertekenden het verdrag
in Ballenstedt, want het was niet waarschijnlijk dat de
Oost-Duitse burgemeester al snel een visum zou krijgen
om naar Lochem af te reizen. Op zondagochtend werden
nog het interieur van het theater en het slot bezichtigd
en woonde men een demonstratie bij van een instruc-
tieschool voor zweefvliegers en parachutespringers. Na
de lunch nam het gezelschap afscheid. Baender bege
leidde zijn gasten weer tot aan de grens. Men vertrok
met de uitnodiging om met een groter gezelschap terug
te komen. De delegatie was tevreden, er waren goede
contacten gelegd. Jammer dat het er nog niet in zat dat
er van een echte uitwisseling sprake kon zijn! Maar er
was nog hoop.
Mr. Van Tuyll van Serooskerken vertelde naderhand het
volgende:
"Vooral de persoonlijke gesprekken maakten indruk, het
ging er om dat de predikant met de predikant sprak, de
dokter met de dokter en de vertegenwoordigers van de
vakbonden met elkaar. Ginds hebben ze echt honger naar
deze contacten. Ook zijn er daar nog minstens tien andere
gemeenten die voor dit soort uitwisselingen in aanmerking
komen. De provincie Haller in de DDR heeft er zelfs bij ons op
aangedrongen om moeite te doen om een vriendschapsver-
drag te sluiten tussen twee provincies! Hier in Nederland is er
veel kritiek op ons initiatief. Maar voor mijn part kunnen ze
allemaal een staart krijgen". Een duidelijke, maar opval
lend geformuleerde mening!
Eenzijdig contact
In april 1968 vertrok er een grotere delegatie, wat ook het
geval was in 1969 en 1970. Steeds was het een doorsne
de van de Lochemse bevolking, zoals een leraar, een jour
nalist, een predikant, een huisarts en een hotelhouder,
maar ook een huisvrouw en een landbouwer. Ds. van der
Heyden en zijn vrouw (PvdA raadslid) namen hun drie
kinderen ook mee. Men was vier dagen te gast en dat wa
ren drukke dagen. Er werden zaken bezichtigd -altijd in
gezelschap van een lid van de Stasi- die de moeite waard
waren: fabrieken, kerken, musea en scholen. Uiteraard
zag men alleen de mooie en positieve zaken. Interessant
was het om te horen over het feit dat er in principe in de
DDR geen werkloosheid voorkwam en de agrarische sec
tor was omgevormd tot agrarische productiecoöperaties.
Men hoopte steeds dat de mensen in Ballenstedt ook de
kans zouden krijgen om eens naar Lochem te komen.
Het was immers een uitwisselingsprogramma dat voor
mensen uit alle sectoren zou gelden: landbouw, econo
mie, kerk, onderwijs, gezondheidszorg, enzovoort. Maar
dit gebeurde nauwelijks. Tientallen inwoners van de
gemeente Lochem gingen op bezoek in de DDR, maar
slechts af en toe werd er door enkele mensen een tegen
bezoek gebracht. Door de burgemeester bijvoorbeeld,
met enige 'gezagsgetrouwen'; waarschijnlijk gebeurde dit
in 1971. Toch was de Lochemse delegatie zelf er van over
tuigd dat het zin had om de betrekkingen te verbreden
en te verdiepen, hoewel de samenlevingsstructuren veel
verschilden. Maar het lukte niet om meer vertegenwoor
digers van Ballenstedt naar Lochem te krijgen, hoe graag
men van beide zijden ook zou willen. De oorzaak was dat
de regering de gemiddelde inwoner nooit een visum gaf.
Te gevaarlijk: ze mochten eens op het idee komen om
niet terug te keren!
De opgang naar het slot.
Blik over Altstadt Ballenstedt vanaf het slot.
Q_
