Lochem en zijn Hessenwegen
Eddy ter Braak
De Hessen trokken voor het laatst rond 1875 met hun wagens vol handelswaar door de Achterhoek.
Er kwam toen een einde aan een eeuwenlange traditie, die tot op de dag van vandaag sporen in
het landschap heeft nagelaten. Ook Lochem was in het netwerk van zogenaamde Hessenwegen
opgenomen.
Dit prachtige romantische schilderij van Johann Adam Klein laat een imposante 'Frachtfuhrwagen' zien, getrokken
door zes paarden en geportretteerd in de omgeving van de stad Neurenberg. Zo'n wagen noemde men destijds in
ons land een Hessenwagen. Soortgelijke wagens, maar dan meestal minder zwaar beladen, moeten in de zeven
tiende en de achttiende eeuw ook langs Lochem hebben gereden. De voerlui, te paard of lopend naast hun wagens,
werkten destijds erg op de verbeelding van onze voorouders. Geen wonder, want iemand die een voor hen nauwe
lijks verstaanbare taal sprak was toen op zich al een bijzonderheid. Zeker als hij er ook nog eens zo volkomen anders
uitzag: een grote kerel met een opvallende lange blauwe kiel, de pijpen van de broek in grote laarzen gestopt (laar
zen met een dubbele met spijkers beslagen zool), een breedgerande flaphoed op het hoofd en vaak een hangende
walmende pijp in de mond. Zo totaal anders dan de uitmonstering van de streekbewoners zelf.
Ook de wagens waren indrukwekkend: grote wagens met hoge wielen en een breder spoor dan hier gebruikelijk
(1.75 m. in plaats van de hier gebruikelijke 1.28 m.), beladen met behoorlijk grote vrachten afgedekt met een groot
zeildoek. Ze werden voortgetrokken door soms wel zeven of meer zware paarden. De paardentuigen waren versierd
met glanzend koperwerk en voorzien van bellen, zodat men hen al van verre kon horen aankomen. En dan reden ze
in verband met hun veiligheid (ze vervoerden vaak kostbare goederen) meestal ook nog in konvooien. Dat moet wel
grote indruk hebben gemaakt op de laaglanders hier.
Afb. 1. Een Frachtfuhrwagen met zes paarden er voor in de omgeving van Neurenberg - Schilderij van Johann Adam Klein (1792-1875) -
©Verzameling Stadsmuseum Neurenberg Archief Jac. Gazenbeekstichting.
