De Hervormde kerk in Laren
Monumenten in de gemeente Lochem (24)
door CeesJan Frank
Met zijn klassieke voorgevel en markante torentje is het Larense kerkgebouw een ware blikvanger
in het dorpscentrum. De historische kerk, die maar net de verwoestingen van de Tweede Wereld
oorlog overleefde, is beschermd als rijksmonument en heeft een bijzondere geschiedenis1.
In februari 1835 was het bijna zover. De bouw van de
nieuwe kerk in Laren ging zijn laatste fase in. Het werk
was al zover gevorderd dat het "meubliren of inwen
dig betimmeren en stucadoren" kon worden aanbe
steed2. Er was heel wat aan vooraf gegaan.
De oude Larense kerk
Er is weinig bekend over de voorganger van de kerk,
waaraan in 1835 zo druk werd gebouwd en die nog
steeds het dorpsbeeld bepaalt. In de middeleeuwen
viel de Larense kapel onder de parochie Lochem. Het
bouwwerk, vermoedelijk een eenbeukig bakstenen
kerkje met spitsboogvensters en een torentje boven
de westgevel, was gewijd aan de heilige Ewalden,
twee benedictijnermonniken uit de zevende eeuw,
broers, die rond 695 de marteldood stierven. Eind zes
tiende eeuw ging de kerk over in hervormde handen.
In de jaren na 1770 werd de vervallen kerk ingrijpend
hersteld, vergroot en voorzien van een toren van vier
geledingen. Zo is de kerk nog weergegeven op de ka
dastrale kaart van 1832. Het middeleeuwse koor is in
de plattegrond nog te herkennen aan een halve krans
van steunberen. Aan de westzijde prijkt het torentje.
Tempel
Rond 1830 bleek het bedehuis zo vervallen, dat be
sloten werd tot de bouw van een geheel nieuwe kerk.
Hiervoor werd een akker met de naam de Oonkshof
aangekocht, een eind verderop gelegen langs de
weg naar Lochem. "Het terrein is ruim en lugtig, aan
openbare wegen grenzende, en voor de vestiging
van eenen aan het Opperwezen gewijden tempel,
alleszins geschikt', zo luidde het oordeel. Architect van
de nieuwe kerk was de eerste Deventer stadsbouw
meester, Bernardus van Zalingen (1806-1837), die
daar in zijn korte loopbaan enkele bijzondere gebou
wen ontwierp, zoals de Oude Bank van Lening (1833),
het schoolgebouw van de Athenaeum Illustre aan de
Grote Poot (1836)3. Verder was hij verantwoordelijk
voor een grote verbouwing van het Deventer stadhuis
in 1833.
Nadat op 15 oktober 1835 de laatste dienst in de oude
kerk was gehouden werd het nieuwe gebouw twee
weken later, op 1 november, plechtig ingewijd.
Bijzondere bouwstijl
Het nieuwe bedehuis is een goed voorbeeld van een
De kerk in Laren omstreeks 1965 (ansichtkaart collectie auteur).
