De villa van architect Jacobus
Hellendoorn
Unieke foto's in collectie Het Nieuwe Instituut
CeesJan Frank
In de vorige aflevering van het Land van Lochem is uitvoerig stil gestaan bij 't Keppelke, één van
de bijzondere landhuizen die rond 1910 werden ontworpen door architect J.J. Hellendoorn voor
het villapark Berkeloord. De architect en zijn gezin betrokken er in 1910 ook zelf een villa. Dit
huis was geen lang leven beschoren, het brandde al in 1912 volledig af. Het Nieuwe Instituut in
Rotterdam, waar een deel van het archief van Hellendoorn wordt bewaard, bezit enkele unieke
foto's van het huis.
Architect Jacobus Hellendoorn (1878-1959) heeft
een groot aandeel gehad in de totstandkoming van
de eerste bebouwing van het villapark Berkeloord.
Hij bouwde er in 1911-1912 vijf riante woningen en
het hotel Berkeloord. Eén van de villa's had de archi
tect voor zich zelf bestemd. Hij vestigde zich er in
de zomer van 1910 met zijn vrouw Johanna Louise
Angerenstein en twee kinderen. Het jaar erop werd
een derde kind geboren, een meisje. Het huis bevond
zich aan de zuidelijke laan langs de vijvers van het
villapark (destijds ook Heuvelenweg geheten), daar
waar tegenwoordig villa Moylandt staat. Het huis is
ook afgebeeld op de plattegrond van Berkeloord, die
door Hellendoorn zelf in 1911 was gemaakt met de
op dat moment bebouwde percelen1. Na de succes
volle start van de jonge architect in Lochem, waar hij
ook de nieuwe Schouwburg had ontworpen, sloeg in
1911 het noodlot toe. In dat jaar overleed de initia
tiefnemer en medefinancier van Berkeloord, Marinus
Naeff, en werd ook nog eens het faillissement over
architect Hellendoorn uitgesproken, mogelijk als
gevolg van de risicovolle bouwprojecten in Lochem.
Tot overmaat van ramp ging in augustus 1912 Hel-
lendoorns prachtige nieuwe huis in vlammen op2,
22
begon....
zoals krantenberichten getuigen. Het werd volledig
verwoest. In november verliet het gezin Hellendoorn
Lochem en vestigde zich in Amsterdam. De resten
van het architectenhuis werden opgeruimd en op het
perceel verrees in 1913 villa Moylandt.
De woning van Hellendoorn heeft er zo kort gestaan,
dat het huis niet eens op één van de vele ansichtkaar
ten van Berkeloord is terechtgekomen. Ook waren er
tot voor kort geen foto's van bekend. In de collectie
van het Nieuwe Instituut (het voormalige Architec
tuurinstituut) in Rotterdam bevindt zich echter een
fraai fotoalbum van architect Hellendoorn, dat als
reclameprospect diende
voor zijn ontwerpen
en in het bijzonder het
Berkeloordproject3. Het
dateert uit 1911 en bevat
prachtige foto's van de
Lochemse Schouwburg
en de op dat moment
gerealiseerde bouwpro
jecten in het villapark.
Hieronder zijn ook foto's
van het in 1912 verwoes
te huis en de andere
verdwenen ontwerpen
van de architect, hotel
Berkeloord (1911) en de
villa Marinus Naefflaan
46 (later Sunny Home),
die rond 1975 is afgebro
ken. De foto's geven een
mooi beeld van wat als
een architectendroom
Q_
Omslag van het fotoalbum van
J.J. Hellendoorn.
Interieurfoto's van de hal en d
