Deftig
Met mevrouw J. Dekker-Kreunen, -Jo- had ik in januari
1987 een lang gesprek, waarbij ze haar herinneringen
aan ons doorgaf.
Ze woonde als dochter van aannemer Kreunen -Johan
- in het pand Zwiepseweg 118. Achter het huis was de
werkplaats en een loods voor opslag van hout.
Aan de Zwiepseweg stonden enkele huizen, alleen
aan de "Omloop" ook een paar. Achter de huizen was
de Enk een vlakte met merendeels akkers, tot de
Barchemseweg.
In het begin van de strijd konden ze nog gewoon bui
ten staan kijken naar de brand bij Lunsink en Bieze,
"Het Kliiske", aan het Keppellaantje. Dat de Engelsen
in aantocht waren wisten ze al. Oom Gert had name
lijk vroeg in de morgen een poging gedaan om melk
te halen, maar was al gauw teruggekomen met de
mededeling dat de Duitsers nu ook al met tanks en
ander vernielend materiaal bezig waren. Hij had nl.
niet gezien dat het Engelsen waren.
De branden begonnen omstreeks half twaalf. Ook de
schuren van Bruinsma brandden toen al. Volgens Jo
zal dat de reden geweest zijn dat Bruinsma zijn huis
verlaten heeft en bij Kreunen zijn toevlucht heeft ge
zocht. Jo vertelt dat hij niet in hun kelder wilde gaan.
Hij vond dat te benauwd. Toen de gevechten hevi
ger werden trof vader Johan hem op een gegeven
moment in de keuken aan terwijl er juist boven zijn
hoofd een groot gat was geslagen door een granaat.
Het huis van Kreunen lag naar het westen vrijwel
onbeschut.
Met zijn hoofd naar boven wijzend zei Bruinsma een
paar maal niets anders dan:"Moj's kiekn, moj's kiekn".
Toen Kreunen hem adviseerde ook in de kelder te
komen weigerde hij dat weer en ging verderop,
een paar huizen verder. Toen de mensen op straat
de tanks door de bocht bij het
bosje zagen komen gingen ze
de kelder in. Ook de schuur van
Bouwhuis, het huis naast dat
van Bruinsma, raakte in brand en
ook die mensen kwamen naar
Kreunen. Bouwhuis had twee
kostgangers, Anton en Gait. Ze
kwamen en speelden later een
rol t.a.v. de "Letlander" (zie ver
derop).
Toen men nog op straat kon kij
ken had men gezien dat er steeds
gewonden werden weggehaald
uit het gevechtsterrein, waarbij
met witte lappen werd gezwaaid.
Op zulke momenten was het dan
even stil. Toen de strijd dichter
bij kwam en Bruinsma zijn heil
verderop zocht, vertrok ook me
vrouw Van Verre, naar "Bello".
Ze woonde aan de Van Dissel-
weg, maar was uit huis gezet
omdat daar een hospitaaltje was
ingericht.
Bij Kreunen kreeg ze de voorkamer en sliep daar
onder een verendekbed dat tijdens de beschietin-
Op weg naar Lochem
De Engelsen trokken langzaam op naar Lochem. Ze
passeerden achtereenvolgens het brandende Riende-
rink (Bokhorst), dan "Dikkeboer" (de boerderij op de
hoek Keppellaan-Zwiepseweg). Daar hield de familie
Lubberdink zich schuil, liggend vóór op de deel, «ach
ter het muurtje van de koestal». Maar bij «Lunsink»,
de laatste boerderij voor Lochem, stond de boel in
brand en de familie Binsbergen trok dwars-over het
land richting het notarishuis. Eerst kruipend, maar
een Duitse hospitaalsoldaat zei dat ze wel rechtop
konden lopen. Dat deden ze en meteen hield het
schieten op. Toen ze bij notaris Everwijn in de kelder
zaten werd er weer volop geschoten.
De Engelsen merkten dat het rijtje woningen aan
weerszijden van de Zwiepseweg een lastig karwei
zou worden. Tegenover Lunsink sneuvelden vijf
mannen van de Somerset Light Infantry. Langs de
trambaan, die over de Hoge Enk liep zaten Duitsers in
een kort tevoren gegraven zigzag loopgraaf en had
den een prima schootsveld. Het was bovendien nog
onduidelijk of er in de huizen aan de Zwiepseweg
nog schutters zaten. Allereerst werden de schuur
tjes achter de huizen aan de westkant van de weg
in brand geschoten. De bewoners van die huizen
vluchtten haastig weg richting Lochem en vonden
schuilplaatsen bij bewoners die wat verder van de
Enk woonden.
In het eerste huis van Lochem, hoek Zwiepseweg-
Hoge Enk, woonde Bruinsma. Zijn huis was een klein
café. De Duitsers hadden er kort voor de komst van
de Engelsen een radiopost, later richtten de Engelsen
er een eerste hulppost in. Toen het Bruinsma, bijna
letterlijk, te heet werd onder de voeten ging hij een
paar huizen verderop naar binnen. Dat was bij de
familie Kreunen.
De Zwiepseweg in de omgeving van het Sickeszmonument.
Op de achtergrond "Dikke Boer", de boerderij op de hoek
Zwiepseweg Keppellaan, begin 2015 (foto auteur).