M
SPEEL TUYN,
w~.
TE KOOP
Ver (ia) met een Sjpeelhuyfgenentie
dicin'tgchccl «fiitcnrcc {xutjengcrcye-
krnr ract Nuncr t. tntei. LjtJfgai tafc:n<]<
Marcn P^ccc soictMwtri-DjsftgcM,
u <4r Hccrlfclhry t vin
cn is van meilinke in t Open-
Ccn frtc£ttrm.ucl.di|d;c «Itnidjk
Deze 'speeltuinen' waren kleine of grotere recre-
atietuinen, die vooral langs singels, of net iets
buiten de stad lagen. Hoewel kinderen zich er vast
ook wel hebben vermaakt, waren deze speeltuinen
eerder bedoeld voor volwassenen. De jeugd kon
in ieder geval meegenieten van het buitenleven,
dat voor hen in allerlei opzichten veel aantrek
kelijker was, dan het leven in de stad. De meeste
speeltuinen waren voorzien van een tuinhuis, ook
wel 'speelhuis' genoemd, waardoor het mogelijk
was om een hele dag buiten de stad te vertoeven
(zie de advertentie hiernaast).
De benaming speeltuin als een speelplaats voor
kinderen is pas veel later in zwang gekomen.
Het is heel goed mogelijk, dat de benamingen
moijtenberg en speeltuin met elkaar te maken heb
ben. In de Lochemse documenten komt nergens
het begrip 'speeltuin' als tuin voor volwassenen
aan de orde, maar wel, zoals we hebben gezien,
het begrip moijtenberg. Is het mogelijk, dat het
een typisch Lochemse benaming is geweest voor
de recreatietuin, zoals die vanaf de 16de eeuw
lange tijd in de mode was?
De Lochemse moijtenbergen lagen immers ook langs de stadsgracht. De meeste waren destijds
ook in het bezit van welgestelde leden van de Lochemse bevolking. De indeling van de tuinen
op de kaart van Lochem van Ravenschot (1763) wekken duidelijk ook de indruk, dat in ieder
geval een aantal van de tuinen een speelse indeling moeten hebben gehad. Eerder kenmerkend
voor recreatie- dan voor groentetuinen. Ook in Lochem hebben in meerdere tuinen tuinhuisjes
gestaan, maar waarschijnlijk veel minder, dan in het westen het geval was. De kadastrale kaart
van Lochem uit 1832 laat zien, dat er toen nog drie van deze huisjes aanwezig waren. Eén ervan
is het nog bestaande en iedereen in Lochem bekende 'Bleekhuisje'. Het 'Bleekhuisje' staat in het
register horend bij de Kadastrale Atlas uit 1832 vermeld als schuur, maar in 1772 werd het nog
als hofhuisje vermeld. In 1795 was het hof met het 'Bleekhuisje' eigendom van Albertus Harmsen.
Het was een grote hof/tuin en er stond nog een tweede huisje op. Waarschijnlijk had het nieuw
hofhuisje de functie van het oude overgenomen en was het 'Bleekhuisje' gedegradeerd tot schuur.
fc&SHP-
10
Eculèci VcriuacckcïjckeVnithctarc
Wtl-b{f««n<ofcBetlJnKA-
OESTGF, EST.
hie ttiixu Veilen taóc Vcrkoofct^».
tat ttttf-Myat-icuv twmtn
ni:tnn JtvxrföifjTi rotKlm n tgcfrttotf&irmfOp*
fofctllCyV-rlIlKTl |£DT\i«Wllilt jXlim mtci.fcftw
\ic« Hirmi t< afcuru |5««,1 nra tic iWurrr ^lTlHU/
lntatyrc«liHtatKpeb3a<M)9(rfl- ïk'dtx rra ft^lfJiCxn
fiéaocTt 3>l|di f <p* iüoo^cr, Irrüm SMtpflitrpr
<r»<*o*/«tr^A«tilKrnt»wiï/ptmc> t»aaJan' niCc
ftp CetW"^' vit»
NVacr mtócincroycBÖXT^Licf Ko<f<4>f; hmlcn fil
ifKw<aH>4ak|,t>Ml«ft<)aaiu^a <m K«knaUnton
Hij wv mot» In ii V#1" futlwAie w na is
tWl»<L(k f>. A. p«w li^.deCyjMtr. *imlm
haitl" «4htiphanitiYwwmJwnJmaïifiséif
*W«IMHe
®t ibtoiril ma D<<?um^ tnon lp et jMuubr
uaitiiflhrtt-poiü
Te Koop een extra wel aangelegde en vermaaketyke SPEEL-TUYNgeleegon vpör-aan in de.Roo Laan bii'ten de Koe-Poort der
Stad Lcyden,zy n vry en onbelemmerd Uittigt hebbende over de Landeryen na de DelffeVaart,Kroqne!tyn en *t Huis Zwieren, gantfeh
verplant met de befte foort van Vrugten een ruinySpeelbays Kookkenken Regenwateren verdere Gemakken, benevens zyn Schut»,
tingen meelt alle Nieuw: verder onderrigting by J.Salomtn Scbovnderg'angMr. Tuinman op't einde van de Hogewoert by ue Poort.
Advertentie uit de Leydse Courant van 3-2-1768.
ff
V
Het 'Bleekhuisje' aan de gracht
Land van Lochem 2014 nr. 3
