Lezing over Nederlandsch Mettray
Hans Eisink
Op woensdag 23 april j.l. organiseerde het Historisch Genootschap Lochem Laren Barchem,
aansluitend aan de algemene ledenvergadering, een lezing over Nederlandsch Mettray in Eefde.
Een naam, die in de volksmond nog steeds wordt gebruikt, maar die de laatste jaren, door fusies,
meerdere malen is gewijzigd.
In zaal Bousema verwelkomde voorzitter Bert Brand bijna 50 belangstellenden. De lezing werd verzorgd
door Dhr. Lex Rutgers, stafmedewerker van de vroegere Mettray, dat later LSG Rentray ging heten en
op dit moment, na een fusie met de voormalige Rekkense Inrichtingen, Intermetzo heet.
Nederlandsch Mettray werd in 1851 gesticht door Willem Hendrick Suringar uit Leeuwarden. Suringar
kon zijn roeping om predikant te worden niet volgen omdat zijn aanwezigheid in het bedrijf van zijn
vader noodzakelijk was. Wat bleef, was zijn aandacht voor gevangenen en in het bijzonder voor de jeugd.
Dit leidde tot de oprichting van Nederlandsch Mettray, een protestants opvoedingstehuis voor niet cri
minele jongeren met gedragsproblemen. Van Baron Schimmelpenninck van der Oye werd een deel van
landgoed Het Rijsselt in Eefde gekocht. Hier werd een gebouwencomplex gebouwd naar het voorbeeld
van een soortgelijke instelling in het Franse Mettray. De financiering en het toezicht van Nederlandsch
Mettray was aanvankelijk in particuliere handen. Pas na 1920 ging de verantwoordelijkheid voor de
instelling naar de overheid.
Het leven in Nederlandsch Mettray was zeer sober en bestond voornamelijk uit kerkgang, werken, eten
en slapen. Aanvankelijk werden de jongens opgeleid voor een agrarisch beroep. Aangezien velen van
hen uit steden afkomstig waren was er voor hen, nadat ze in de maatschappij terugkeerden, geen werk.
Daarom werd een opleiding tot smid, houtbewerker en schoenmaker gestart, waardoor voor voormalige
Mettray bewoners betere kansen ontstonden. Gedurende de ruim 160 jaar van haar bestaan heeft het
uiterlijk van het Mettray complex veel veranderingen ondergaan door brand, natuurgeweld en ook door
geplande uitbreidingen. Ook het regime wijzigde met de jaren. Nadat gedurende de eerste honderd jaar
strenge regels werden gehanteerd, werd in de jaren zeventig van de vorige eeuw een bijna losbandig regime
toegepast waarin drank en drugs waren toegestaan en er weinig discipline was. Na 1985, toen ook meisjes
in de inrichting kwamen, werd het beleid weer strenger. Tegenwoordig moeten de jeugdige bewoners stap
voor stap hun vrijheid verdienen, door er op de juiste wijze mee om te gaan. Een moeilijkheid daarbij is,
dat de wet niet toestaat dat jeugdige bewoners langer dan negen maanden worden vastgehouden. Deze
periode is vaak te kort om een verantwoorde terugkeer in de maatschappij te realiseren.
Het was een bijzonder interessante lezing, over een onderwerp dat we allemaal kennen, maar waar we
weinig van wisten.
Land van Lochem 2014 nr. 2
