Tussen land- en penseelstreek
Een presentatie door Jaap Nijstad
Hans Eisink
Op dinsdag 27 november jl. organiseerde het Historisch Genootschap Lochem Laren Barchem een
lezing door kunsthistoricus Jaap Nijstad, in Hotel Restaurant Paasberg in Lochem.
Voorzitter Bert Brand begroette een bomvolle zaal, waarin 120 personen een plaats hadden
gevonden. Als speciale gasten op deze avond verwelkomde hij de heer en mevrouw van Poppel en de
besturen van de zusterverenigingen uit Vorden en Gorssel.
Jaap Nijstad, een geboren Lochemer, is kunsthistoricus en heeft kunstgeschiedenis en archeologie
gestudeerd. Zijn lezing had als titel "Tussen land- en penseelstreek' en als ondertitel "Lochem en zijn
kunstenaars".
De lezing werd, letterlijk en figuurlijk, omlijst door prachtige tekeningen van de helaas veel te vroeg
overleden Lochemse kunstenaar Erik van Poppel. Uit het tentoongestelde werk blijkt zijn grote liefde
voor Lochem en omgeving en voor de tekenkunst.
Het aanwezige publiek genoot ervan, net als zijn trotse ouders.
Net voor de ingebruikname van
het nieuwe gemeentehuis heeft
Lochem haar kunstcollectie
geïnventariseerd en opnieuw ver
deeld. Daarbij kwam een aantal
waardevolle stukken in het bezit
van het H.G.
Al deze schilderijen zijn figura
tief, dat wil zeggen dat een beeld
bepalend voorwerp, b.v. een
toren, een poort of een groot
gebouw het onderwerp bepaalt
en dat afhankelijk van de smaak
en de kwaliteiten van de schilder
sfeerbepalend accenten, zoals
mensen, groepen bomen of die
ren, werden toegevoegd.
De spreker merkte op, dat er geen
typische "Lochemse school" be
staat, maar dat Lochem wel een
aantal bekende schilders en tekenaars heeft voortgebracht. Verder werden werken van Van Oortmarssen,
Ten Pas, Klaver en Holterman getoond en besproken.
Na de pauze begon dhr. Nijstad met de vraag waarom we, wanneer we over kunst praten steeds aan
schilderkunst denken en niet aan b.v. beeldhouwen.
De vraag is gemakkelijker gesteld dan beantwoord. Mogelijk heeft de beeldenstorm invloed gehad. Het
kan ook zijn, dat het plaatsen van schilderijen eenvoudiger is dan het plaatsen van beelden. Ter illustratie
toonde hij enkele pijnlijke voorbeelden in de stad Zutphen.
Ook bij het beeld van Willem Berkhemer, dat deel uitmaakte van de fontein bij het Staring College
plaatste dhr. Nijstad een kritische kanttekening. De plaats, op de begraafplaats, waar het momenteel
staat is volgens spreker te klein en te veel begroeid om het goed tot zijn recht te laten komen.
Tot slot werd een serie prachtige landschappen van Gerrit Pasman getoond.
Dhr Nijstad beëindigde zijn betoog met de opmerking, dat zowel Gerrit Pasman als Erik van Poppel met
dezelfde verliefde blik naar het Lochemse landschap keken en dat dit in hun werk tot uitdrukking komt.
Het was een geweldige lezing, die ons veel stof tot nadenken gaf.
Het bestuur van het Historisch Genootschap en de evenementencommissie hebben veel eer ingelegd met
dit initiatief.
Ook een compliment voor de foto- en filmgroep, die zorgde voor een uitstekende beeld- en geluidskwaliteit.
Al met al een avond met een gouden randje.
24
Land van Lochem 2014 nr. 1
