Hartelijke groeten uit Lochem (18)
Over Verwolde, de Ehze en Den Haag
CeesJan Frank
In 1927 kreeg Huis Verwolde in Laren een flinke facelift. Het statige achttiende-eeuwse huis
werd gerestaureerd en uitgebreid met een toren. Op ansichtkaarten uit het begin van de vorige
eeuw is de oude toestand nog vereeuwigd, maar na 1927 was het nieuwe uiterlijk natuurlijk
aanleiding voor het drukken van nieuwe fotokaarten. Een ansicht van het kasteel uit 1904 brengt
ons van Laren naar de Ehze in Almen, en vandaar ook nog naar een illuster huis in Den Haag.
Huis Verwolde kan bogen op een lange en roerige geschiedenis, die op zijn minst terug gaat tot de
eerste helft van de veertiende eeuw. Het tegenwoordige "kasteel" is echter van veel jongere datum.
In opdracht van Frederik Willem van der Borch (1737-1781) werd in 1775-1776 namelijk een geheel
nieuw huis gebouwd naar ontwerp van de destijds vermaarde stadhouderlijk architect Philip Willem Schonck
(1735-1807), onder meer bekend van zijn werk voor Prins Willem V. Schonck ontwierp het blokvormige bak
stenen huis in de stijl van het Hollandse classicisme. De statige voorgevel heeft een rijk versierde middenpartij,
uitgevoerd in Gildehauser zandsteen en bekroond door een driehoekig fronton, waarin de wapens van de
families Van der Borch en Van Rechteren (van Frederik Willems echtgenote) zijn aangebracht. Het grote, oor
spronkelijk met pannen gedekte schilddak droeg een klokkentorentje en had op de hoeken grote gemetselde
schoorstenen. In de loop van de negentiende eeuw werden enkele kleine wijzigingen uitgevoerd, maar het huis
bleef grotendeels intact. Tot de opvallendste veranderingen behoorde het aanbrengen van grotere ruiten in de
schuiframen.
In 1927 volgde dus de verbouwing door de architecten M.A. en J. van Nieukerken en A.J. Jansen. De ingreep
bestond uit het terugbrengen van de kleine ruitjes in de schuiframen en het aanzienlijk verhogen van het
schilddak, waarin vanaf nu plaats was voor twee zolderverdiepingen met grote en kleine dakkapellen. Het
klokkentorentje verdween en de dakpannen maakten plaats voor chiquere leien. Bovendien werd tegen de
rechter zijgevel een grote toren geplaatst, waardoor het kasteelachtige karakter van het huis werd versterkt.
Aan de linker zijde verrees een breed bordes met balustrades en een trap naar de tuin. Tegelijk met huis werd
ook de tuin onder handen genomen. Hiervoor werd de tuinarchitect Hugo Poortman aangetrokken.
De ansichtkaarten
Twee van de hier afgebeelde ansichtkaarten laten het huis zien vóór de verbouwing, met lager dak, klokken
torentje en de schuiframen met grote ruiten. Ook krijgen we een indruk van de tuinaanleg, voordat die door
Poortman in een meer formele stijl werd aangepast. De derde kaart dateert uit 1929. Het huis is hierop in de
nieuwe gedaante te bewonderen.
Aan de oudste ansichtkaart, verstuurd in 1904, is een bijzonder verhaal verbonden. De kaart toont dan wel
Huis Verwolde, maar ze werd verzonden vanuiteen ander adellijk huis, De Ehze in Almen.
Ansichtkaart 1
Ansichtkaart "Huize Verwolde
(achterzijde)" (uitgave B.G.
Lovink, Lochem), in 1904 ver
stuurd aan Mademoiselle E.C.
Dijckmeester, Nieuwe Uitleg 4,
's-Gravenhage.
Tekst op voorzijde: "Lieve
Christina. Dank voor je laatste.
Heb je je goed geamuseerd bij
de Van H. Ik amuseer me hier
best. Gisteren was 't kermis in
Almen, 't geen erg vroolijk was.
Ik ga nu tot eind Aug. logeeren
bij de Van Wassenaers. Van
daag over 14 dagen zetten we
weer Koninginnegracht 82 in
jtus/r" /V
5
Huize Verwolde (achterzijde).
Land van Lochem 2013 nr. 1
