Spiekers, bijgebouwen, omhei
ning, waterputten en kuilen
De opgraving toonde de complete
inventaris van vroeg middeleeuwse
erven. Een klein bouwwerkje als
schuur, 19 spiekers en enkele diepe
kuilen ten behoeve van het bewa
ren en opslaan van materialen,
voorraden en oogsten.
In een beperkte periode van de be
bouwing was er een hekwerk van
naast elkaar staande palen als erf-
omheining of verdedigingswerk.
Deze palissade heeft er niet altijd
gestaan. De laatste boerderijsporen
liggen over de palissadesporen
heen. Toen was de omheining dus
niet meer in functie.
Waterputten zorgden voor gezond drinkwater. De uitgeholde boomstam werd tot onder het grondwaterpeil
ingegraven. De eerste boeren van 5000jaar geleden kenden al boomstamwaterputten. Zij gaven vaak de voor
keur aan drinkwater uit een waterput boven het oppervlaktewater uit de omgeving. Ook in Laren nam men
liever de moeite om putten te slaan.
Specialistisch onderzoek van zaden
In waterputten worden organische resten beter bewaard dan in het droge dekzand waarop de boerderijen meestal
werden gebouwd. In de modder uit de Larense put werden resten gevonden van haverkorrels en kafnaalden. Een
bewijs dus van haverteelt. De aangetroffen resten van oeverplanten laten zien dat de erven in de buurt van natte
graslanden stonden.
In een paalgat werden korrels pluimgierst aangetroffen. De aanwezigheid van pluimgierst op deze vindplaats is
opmerkelijk omdat deze sinds de Romeinse tijd weinig meer werd verbouwd. De andere twee cultuurgewassen
die, naast haver, in de vroege middeleeuwen het meest werden verbouwd te weten rogge en gerst, werden niet
aangetroffen.
De Frankische context van de erven
Na de ineenstorting van het Romeinse Rijk, tijdens de volksverhuizingen, waren onze streken dun bevolkt. Dat
gold vooral voor de 5e eeuw na Chr. De hogere gronden langs de Berkel en haar zijrivieren waren en bleven
echter vanaf de vroege prehistorie een belangrijke, van oost naar west georiënteerde 'corridor' van bewoning
en menselijke activiteit (7, p. 386). De bewoning was hier dicht in vergelijking met het omringende land dat
praktisch onbewoond was.
De Berkelcorridor, met onder meer Laren en Lochem, was mogelijk een vroegmiddeleeuws "Kerngebied" of
"Gouwgraafschap" Het instituut gouw is uit historische bronnen bekend. Of de Berkelcorridor in die tijd
ook bestuurlijk een van de Oost-Nederlandse gouwen was kan nu nog niet overtuigend met archeologische
6
Hiernaast staat een reconstructiemodel
van de laatste boerderij van de opgraving
(het type Gasselte A). Deze boerderij is 7
meter breed en 23 meter lang (de overige
boerderijen zijn korter en minder breed).
Door het plaatsen van dakdragende
buitenstijlen aan de buitenkant ontstaat
een enigszins bootvormige, voor die tijd
moderne, constructie. Een gevolg is dat
het middenstuk, het gedeelte met het
haardvuur, daardoor meer woonruimte
heeft.
Indruk van het ruime interieur. (5)
Land van Lochem 2010 nr. 3
