Gradus ten Pas, schilder van
Lochem en Apeldoorn
19de-eeuwse stadsgezichten en landschappen
Eddy ter Braak
"Gelukkig bracht Carel ook goed nieuws. Hij vertelde dat Gradus ten Pas, een altijd dron
ken kunstenaar, die in de periode 1896 - 1899 in Apeldoorn woonde, schijnbaar ooit een
schilderij had gemaakt van de korenmolen van de familie. Met dat schilderij had hij een
openstaande rekening betaald bij een plaatselijke kroeg, omdat hij geen geld meer had om
zijn schulden te betalen. Het schilderij schijnt nu opgedoken te zijn in Apeldoorn, waar het
te bezichtigen valt. De familie wist helemaal niet dat de schilder hun molen ooit heeft ver
eeuwigd, maar is nu erg nieuwsgierig geworden".
Dit staat te lezen op de internetsite 'www.gelderlandbinnenstebuiten.nl'. Een site, die de omgevings
geschiedenis in Gelderland dichter bij de jeugd probeert te brengen. De tekst is een mengsel van waar
heid en verzinsel om er voor de kinderen een smeuïg verhaal van te maken. Maar een aantal waarheden
over Gradus ten Pas, schilder van Lochemse afkomst, zitten er wel in.
Waarom hier aandacht voor de schilder Gradus ten Pas?
Men heeft het in een aantal teksten wel over 'de bekende schilder Gradus ten Pas', maar velen van u zal zijn
naam niets zeggen. Toch heeft hij tussen 1850 en 1896 een behoorlijk aantal schilderijen van Lochem en
omgeving gemaakt. Tussen de schilderijen van zijn hand, die nu bekend zijn, bevinden zich enkele die kenmer
kende plekken in en om zijn woonplaats laten zien, zoals de Markt, het pand van Lovink, de Larense weg, de
hoek Blauwe Torenstraat-Achterstraat, de Walderstraat, blekerij Hiestand op de Noorderbleek, de molen van
15
Schilderij van Gradus ten Pas van één van de molens op de Lochemse berg met de Lochemse toren op de achtergrond
Land van Lochem 2010 nr. 3
