"Vliegtuigen boven Lochem"
Vliegtuigen
boven Lochei
De grote tegenslag
Onze oud-plaatsgenoot Herman Beumer heeft zijn herinneringen aan de oorlog opgeschre
ven. Hoe de beruchte 'Slag om Arnhem' en de gevolgen daarvan in Lochem beleefd werden,
is in het volgende fragment te lezen dat aan vermeld boekje is ontleend.
'De bevrijding staat voor de deur,' was het gerucht
dat eind augustus 1944 de ronde deed. Onder de
volwassenen voelde je een grote opwinding: de oor
log zou nu wel gauw voorbij zijn.
Op 6 juni waren de geallieerden in Normandië ge
land. Ik kan me nog herinneren hoe oom Jacob op
mijn verjaardag, op 24 juni, verslag deed over wat hij
had gehoord. Hoe zwaar er was gevochten door de
Engelse en Amerikaanse troepen om een bruggen
hoofd te bouwen en de Duitsers terug te dringen.
Die berichten had hij via de radio van de BBC en
Radio Oranje. Ik herinner me dat ik ook een keer
mocht meeluisteren naar zo'n uitzending. Het was
een spannende aangelegenheid. De buren hadden een
kruidenierszaak. In de winkel zat iemand in een hoekje
te kijken of er ook een Duitser of een NSB'er aan
kwam. Je moest voortdurend op je hoede zijn. De
buurman nam me mee naar boven, naar de zolder.
Daar zaten al een paar mensen. De radio werd aan
gezet. Je hoorde eerst muziek, toen vertelde een kra
kende stem over het front. Hoe de Duitsers aan het
front in Noord-Frankrijk waren teruggeworpen. Ook
vertelde men over de vorderingen van het Rode Le
ger in Rusland en Polen. Aan het slot van de uitzen
ding werd het Wilhelmus gespeeld. Gesterkt gingen
we weer naar beneden. 'Herman, beloofje dat je hier
met niemand, maar dan ook met niemand over zult
praten,' zei de buurman. Dat beloofde ik, ik zou zwij
gen als het graf.
De geallieerden slaagden erin de Duitsers stapje voor
stapje terug te dringen. Vaak werd er zwaar gevoch
ten, veel soldaten verloren het leven of raakten ern-
stig gewond. Eind juli forceerden de geallieerde le
gers een grote doorbraak in Noord-Frankrijk. Parijs
werd op 25 augustus bevrijd. Brussel en Antwerpen
volgden. In grote wanorde trokken de Duitsers zich
terug. Toen kwam het nieuwsbericht dat Breda al
had gecapituleerd. Dat bleek later een foutieve mel
ding te zijn.
Op zondag 1 september kwam het bericht dat Britse
en Amerikaanse parachutisten bij Arnhem en Ooster
beek waren geland. Deze operatie - "Market Gar
den" in het vakjargon - werd een ramp. Duitse tank
divisies lagen in de buurt en verdreven de dappere
Britten en Amerikanen. Tevergeefs hadden ze gepro
beerd de brug bij Arnhem te veroveren en te behou
den. Helaas kwamen de Amerikaanse tanks uit het
zuiden niet op tijd. De brug bij Arnhem was voor de
geallieerden een brug te ver
Dat wisten we 's maandags nog niet. 's Avonds ging
ik met opa Beumer naar de Nieuwstad, de belang
rijke winkelstraat buiten het oude centrum. Daar za
gen we Duitse soldaten die gejaagd heen en weer
liepen. Daar stonden vrachtauto's en ook boeren
wagens. Ook NSB'ers, deze landverraders kwamen
uit een winkelpand van een NSB'er en stapten in de
vrachtauto's. Soldaten in afgedragen uniform liepen
rond, op de vlucht. Ze wilden naar hun Heimat, hun
vaderland. Er was geen sprake meer van de Endsieg,
de eindoverwinning bestond alleen nog in het hyste
risch gebrul van de Führer.
Nieuwsgierig stonden we daar te kijken, een grote
groep Nederlanders. Opa zei: 'Kijk goed, Herman,
daar gaan ze, de Duitsers en die NSB'ers. Vergeet
het niet.'
De mensen die daar stonden, keken zwijgend, ze
verbaasden zich en verlustigden zich in het schouw
spel. Geen luide opmerkingen, de angst zat er nog in.
Opeens trad een Duits officier naar voren en riep:
'Ga naar huis. Naar huis zeg ik.' Hij pakte zijn revol
ver en schoot in de lucht. Het geluid weerkaatste
tegen de huizen. De toeschouwers schrokken. 'Weg
wezen', was de boodschap. Snel liep ik met opa een
zijstraat in. Over de brug, door de Blauwe Toren
straat naar huis.
Wat zou er de volgende dag gebeuren?
Het boekje "Vliegtuigen boven Lochem" is bij boek
handel Lovink te koop voor 12,50
Mocht u verder geïnteresseerd zijn dan kunt u ook
de website raadplegen: www.hermanbeumer.nl
27
O O
Herman Beumer
Land van Lochem 2010 nr. 1
