De Keidagen -het bekende Lochemse feest met o.m.
muzikale optredens in de tent op de Kleine Markt -
en kermis vinden traditiegetrouw rond Hemelvaart
plaats. Dat was in 2008 wat vroeger. Kermis is ook
een grote publiekstrekker van de Lochemse Keidagen,
waar supermoderne mechanische attracties bijhoren.
Maar ook de aloude draaimolen voor kleine kinde
ren! Herman Schuttevaer herinnert zich over de ker
mis te Lochem in 1915: "De hoogtijdagen waren de
mei- en de oktoberkermis op die woensdagen. Het
begon al op dinsdagmiddag met het opzetten van de
dreijmölle van Gigengack. Het paard trok de molen
rond onder een deun die van het eerste ogenblik af in
het gehoor ligt en waarbij als tekst hoorde: "in
Gigengack zien mulle. Dee kos neet volle. Hee dreijt
maor in de rondte. Met kop en konte". Een cent per
rit. Eens in de zoveel jaren verscheen soms een
stoomcarrousel", etc.
Jammer was dat de traditionele kinderspelen op Ko
ninginnedag te Lochem in 2008 moesten vervallen.
In dat jaar barstte de strijd los om de titels schutters-
koningin en schutterskoning. In 2007 nam Harry
Spenkelink de prijzen voor het vogelschieten in ont
vangst. Er werden ongeveer driehonderd schoten
gelost. Op Koninginnedag wordt ieder jaar opnieuw
de schutterskoning van Lochem geboren! Het
Gelderse Hengelo kreeg op 26 mei 1658 markt-
rechten, na de 80-jarige oorlog. In 2008 werd het
350-jarig bestaan uitbundig gevierd. Rond 1920 ver
toonde een gemuilkorfde beer, bezit van een Duitser,
daar nog zijn kunsten in de vorm van een dansje.
Duizenden marktbezoekers en marktkooplui trokken
uit alle windstreken naar dit Achterhoekse kerkdorp.
Hemelvaart
Dauwtrappen behoort vanouds tot de tradities in de
Gelderse Achterhoek. Zelfs dauwzwemmen wordt
beoefend: 6 uur 's morgens Vele jeugdige en oudere
groepen fietsers gaan voor dag en dauw op pad. Het
gebruik leeft volop! Natuurlijk profiteert de horeca
van mooi weer op deze bijzondere dag.
Pinksteren
Pinksteren is het feest van de uitstorting van de Hei
lige Geest, wat minder sterk leeft onder de mensen
dan Pasen. Het is een wat abstract gegeven, dat nog
steeds in de bijbel te vinden is. In de Gelderse Achter
hoek blijkt in en rond Eibergen de pinksterbruid vroe
ger bekend geweest te zijn, bij de Mallumse molen,
rond 1900. Odink schrijft er over. Jongens droegen
jukken met melk, zongen het lied van de pinkster
bruid en trokken met de pinksterkoningin aan het
hoofd naar de kern van Eibergen, waarbij ze over de
straat gehangen pinksterkronen passeerden. Deze
traditie is al lang weg, maar hier en daar in de noor
delijke Achterhoek bleven de pinksterkronen in zwang,
die aan een draad boven de straat hingen. Nog in de
jaren zestig van de vorige eeuw spanden kinderen
nabij Ruurlo nog een touw over de weg met eenvou
dige bloemruikers, waarbij passanten tol dienden te
betalen. Vorig jaar heeft men de pinksterkroontraditie
ook bij de molen van Zwiep in ere hersteld door een
fraaie bloemenkrans aan de stelling boven de ingang
op te hangen, voorzien van een tekst waar op te le
zen stond: "Voetjes vegen, centje geven". Deze kroon
werd gemaakt door de Lochemer A. J. Weernink, en
men danste ook wel daaronder, eertijds. De opbrengst
was bestemd voor het Kinderkankerfonds. In Twente
werd op tweede pinksterdag het vogelschieten beoe
fend.
Bij boerderijmuseum de Lebbenbrugge vroegen meis
jes in ouderwetse zomerjurkjes o.a. op pinksterdag
2007 om een centje, staande onder een krans van
voorjaarsbloemen, die boven de zandweg gespannen
was. Ze zongen: "Voetje vegen, centje geven, voor
de mooie pinksterkroon". Behalve voetjevegen stond
materiaal klaar om het schoeisel van de reiziger se
rieus af te stoffen. Zo herleeft een Achterhoeks pink-
stergebruik!
Oranjefeest in Gorssel
In 2008 voltrok zich weer het plaatselijke vogel
schieten. Muziekvereniging Kunstmin verzorgde fraai
gecostumeerd weer het optreden bij de Vullerschool.
Vandaar werden de kinderen begeleid naar het
raadhuisplein. John Rouwenhorst was waardig uit
gedost met zijn schuttersmantel, en om 10.30 uur
loste wethouder Gudrun Kreeft haar eerste schot hij
het vogelschieten. Rechtervleugel en staart werden
er afgeschoten door schutterskoning Henk Dalhuizen.
Een paar honderd bezoekers woonden deze happe
ning bij. Het vogelschieten van de jeugd werd in 2008
gewonnen door schuttersprins Jelle Sturkenboom.
Taaie schuttersvogel in Harfsen
Op 10 juni 2007 kon het recordaantal van 222
Harfsenaren de vogel maar niet raken! Beitel en ha
mer moesten het verlossende woord spreken, totdat
Teun Ruiterkamp het verlossende schot loste. De
"Deutsche Abend" op zaterdag was een fenomenaal
succes, ook al door geslaagde Heimatmuziek en het
23
Schuttersfeest in Barchem, 2008. Houten vogel met
schutterskroon van vorig jaar. Foto: auteur.
Land van Lochem 2010 nr. 1
