Restanten van vakwerkmuur in de
Molenstraat
Bouwhistorisch onderzoek in Lochem
CeesJan Frank
Ondanks brand en sloop zijn er nog overal in de binnenstad van Lochem bijzondere restanten
overgebleven van de vroegere huizenbouw. Het bekendst is wel het zogenaamde "Saksisch
monument" aan de Bierstraat, dat met zijn gave vakwerkgevels doorgaat voor het oudste
huis binnen de grachten. Ook op de Markt, in de Walderstraat en de Molenstraat zijn frag
menten van 17de- en 18de-eeuwse vakwerkhuizen bewaard gebleven1. Vorig jaar besteedden
we in Land van Lochem aandacht aan de geheel stenen burgerhuizen uit de 17de eeuw, waar
over door middel van bouwhistorisch onderzoek meer bekend is geworden. Deze korte bij
drage gaat over het oude pand Molenstraat 2, dat enkelejaren geleden zijn bouwhistorische
geheimen prijsgaf.
Dat gebeurde bij de inventarisatie ten behoeve
van de gemeentelijke monumentenlijst. Het
pand is in 2004 bezocht, beschreven en ge-
waardeerd2. Het staat op een oud, diep perceel, aan
de oostelijke zijde van de Molenstraat en wordt aan
de zuidzijde, bij het hoekpand aan 't Ei begrensd door
een osendrop of druipgang. Zo'n smalle gang diende
voor de opvang van het regenwater, dat van de da
ken in een gootje vloeide en naar de straat werd af
gevoerd. Ook konden de osendrops voorkomen dat
bij brand het vuur al te gemakkelijk van het ene huis
op het andere kon overslaan.
Aan de noordzijde van het huis is er een korte steeg
tot aan het uitspringende deel van het achterhuis. Het
pand staat met de voorgevel aan een kleine plein
achtige ruimte aan de oostzijde van het koor van de
Grote- of Sint Gudulakerk, waar de Molenstraat,
Bagijnestraat en de Markt tezamen komen.
Inventarisatie
Uit het inventariserende onderzoek ten behoeve van
de gemeentelijke monumentenlijst blijkt dat het om
een in kern zeer oud pand gaat met een complexe
bouwgeschiedenis. Vele verbouwingen hebben die
bijzondere geschiedenis op het eerste gezicht onzicht
baar gemaakt, maar achter de 19de-eeuwse voorge
vel met zijn moderne pui geeft het huis zijn geheimen
prijs. Oorspronkelijk moet het namelijk een vrij groot
vakwerkhuis zijn geweest. Hierop wijzen de bewaard
gebleven onderdelen van een waarschijnlijk 17de-
eeuwse eiken vakwerkconstructie in de rechter zij
gevel van het achterhuis en de nog aanwezige anker-
balken in dit bouwdeel. De vakwerkresten, verbor
gen in de druipgang, bestaan uit één volledige en één
halve eiken muurstijl met doorgestoken balkkop. Op
de westelijke muurstijl sluiten nog een korbeel en een
deel van een houten regel (een horizontale dwars-
17
Historische foto, ca. 1900. (collectie Historisch
Genootschap)
jyTTi^rr
uWrnrainj
Dl KftSSllj
Molenstraat 2 vanuit het noordwesten, in 2004.
Land van Lochem 2010 nr. 1
