verticale broodkrans. Deze krans was op een dennen
tak gehecht. Daarbij ging het om een platte sparren-
tak. Enkele broodvogels waren rond de broodkrans
aangebracht. Het liedje luidde destijds:
Palm palm Pasen
Hei hoe rijk
Over ene zondag
Krijgen wij een ei
Een ei is geen ei
Oolde
Heuvel schrijft, in Oud-Achterhoeks Boerenleven:
"Zaterdagavond helpen Moeder en Geertje mekaar
om de palmpaschen op te tuigen. De armen van den
afgeschilden tak versieren ze met papierknipsels en
kunstbloemen. Op de toppen moeten vijf zwaantjes,
broodvogeltjes met een krentenoogje en een rad-en,
een "krakeling" zeggen we, omgeeft de takken.
Kruiswegviering
Op 10 april 2009 vierden parochianen uit de hele graaf
schap Zutphen in de Sint-Janskerk op Goede Vrijdag
de passie van Christus aan de hand van veertig zelf
geschilderde staties, die het lijden van de Messias
symboliseren. Veertig zangers vormden het project
koor. De kerk zat bomvol in Zutphen.
Land van Lochem
Heden ten dage wordt de palmpasenoptocht in Laren
georganiseerd door de peuterspeelzaal en de basis
scholen van Laren en Exel. Alle kinderen van ge
noemde scholen mogen meedoen. Om 14 uur ver
trekt dan de optocht, die begeleid wordt door de
Larense muziekvereniging Apollo. In Gorssel was in
2007 de palmpaasoptocht van de speeltuinvereniging
zeer geslaagd te noemen. Veel kinderen met hun ver
sierde stokken liepen mee, voorafgegaan door Kunst
min. Bij de optocht in Almen trokken meer dan hon
derd kinderen rond, op weg naar het eierbos. De
meerderheid van de stokken zijn prachtig versierd
met buxusgroen, spekkies, rozijnen en chips. Vaak
eten de kinderen onderweg al de helft op! Voor oudere
26
kinderen is er in plaats van gekleurde gipseieren snoep
verstopt. Het gezamenlijke aftellen begint, en dan gaan
alle kinderen fanatiek aan de gang. Ieder gevonden
gipsei is goed voor een chocolade ei. De versierde
palmpasen levert een gekookt ei op!
Kerkelijke functie van de palmpasen
Ook in het stadje Lochem speelt de palmpasen ieder
jaar een rol in de kerkelijke viering. In de Sint-
Gudulakerk (PKN) dragen de jonge kinderen hun
palmpaasjes via het middenpad naar het liturgisch
centrum. Daar volgt een praatje met de dominee (Ko
Brevet). Na afloop van de kerkdienst gaan de kinde
ren twee aan twee de kerk uit. Ook in de katholieke
kerk aan de Nieuweweg vindt een verwante viering
plaats. Ook elders in het land van Lochem worden
kerkdiensten opgeluisterd met palmpaasjes op palm
zondag. Katholieken steken ook wel een gewijd palm
takje achter het crucifix in de kamer.
De stille week (of: goede week)
Op Witte Donderdag zwijgen vanouds in katholieke
kerken de klokken, waarover een Vlaams rijmpje zegt:
Op Witte Donderdag
Gaan de klokken naar Rome
Al over hagen en bomen
En Paasavond*) komen ze thuis
dit is de avond vóór Pasen
Heuvel vertelt in Oud-Achterhoeks boerenleven: "In
de stille week zijn de jongens in de weer, om hout
voor 't paasvuur bijeen te sjouwen.... Op Goede Vrij
dag wordt alles aan een hoop gesleept. Ook op Witte
Donderdag brachtten de schoolkinderen 's middags
een paar eieren in een mandje naar de bovenmeester,
in Oolde bij Laren". Ook in Elsen bij Markelo, Noor-
dijk, Markvelde en naburig Twente kende men dit
schoolgebruik.
Stille of Goede Vrijdag
Deze dag in de stille week, die herinnert aan de kruis
dood van Christus, heeft een droef karakter. In het
katholieke Münsterland, evenals in de Grote Kerk
(PKN) in het Twentse Almelo wordt op die dag de
hongerdoek, die voor het altaar hangt in katholieke
kerken, weggehaald en opgeborgen tot volgend jaar.
Dit gebeurt ook in Lochem met het eigentijdse
MISEREOR -hongerdoek in de parochiekerk aan de
Nieuweweg. Dit doek gaat terug op de voorhang in
de tempel van Jeruzalem, die scheurde op het mo
ment dat de Heiland stierf. Paarse doeken waarmee
heiligenbeelden in de stille week worden afgedekt
verdwijnen na Goede Vrijdag ook i.v.m. Pasen. De
ouders van Heuvel gingen op Goede Vrijdag naar de
nog bestaande Hervormde Kerk in hartje Laren, in
zwarte, stemmige kleding om het Heilig Avondmaal
te vieren, een van de weinige sacramenten in de pro
testantse kerk. Vader Heuvel had een hoge hoed op,
moeder de zwarte omslagdoek.
(Wordt vervolgd).
Maar twee ei is geen ei
Maar twee ei dat is pas een paasei
Palmpaasjes in het middenpad van de Gudulakerk in
Lochem, 2007. Foto: auteur.
Land van Lochem 2009 nr. 3
