lem (Mattheus 21, vers 8-10), terecht als een kleine,
draagbare meiboom. Boven op de Nederlandse mei
boom werd oudtijds een levende vogel gezet.
Wat Lochem betreft was het zo dat men de kroon
van een jonge den of es nam, die op regelmatige af
stand vier of vijf zijtakken ("strampen" in de streek
taal) had. De "hoofdtak" werd door het midden van
de broodkrans gestoken, terwijl de zijtakken deze
rondom steunden. De bast werd doorgaans
afgeschild, waarna een groen buxustakjes toegepast
werd. Slingers, rozijnen of rijgeitjes en een sinaasap
pel maakten de stok compleet. Tegenwoordig, ook
in het centrum van Lochem, kan men een uit latten
samengesteld Latijns kruis kopen, voor de kindjes.
Typering volgens Vincent Dame (1987): Totaal ver
sierde stok, broodkrans, krakeling, krans, rad, wiel,
broodvogel, ("Pieleganske") of zwaantje. In 1934
heeft de vereniging "Lochem Vooruit" veel gedaan
om het kindergebruik nieuw leven in te blazen. Een
tentoonstelling werd georganiseerd en er werd des
tijds (1935) al een optocht door de stad gehouden,
voorafgegaan door muziek. In 2010 (wellicht met
onderbreking in 1940-'45) gebeurt dat dus al 75 jaar
lang!
Spijtig is dat er geen jury aan te pas komt, om het
originele model te propageren, zoals in het Twentse
Almelo.
In 1935 luidde het Lochemse palmpaasliedje (nu ver
dwenen):
Pallem pallem paoschen
Mooder geet naor Klaosen
Ei kookerei (koerei)
Eén ei is gin ei.
Twee ei is een half ei
Maor drie ei is een paosei
pallem pallem paoschen
Ei koerei
Morgen is het zondag
Dan krijgen wij een ei
Eén ei is geen ei
Twee ei is een half ei
Drie ei is een paosei
Hermina Grolman merkte in 1931 op, dat het ei als
versiering van de palmpaas opgevat dient te worden
als vruchtbaarheidssymbool, waaraan bijzondere le
venskracht toegeschreven wordt.
Armhoede
In de buurtschap Armhoede bij Lochem werd de
Palmpasen eertijds gekenmerkt door de vier- of vijf-
spruit van een tak, waarvan de stok helemaal ge
schild werd of de bast in spiraalvorm verwijderd. Op
een van de spruiten (de middelste) een sinaasappel.
De overige spruiten dragen een broodhaantje. Verder
werd de stok versierd met slingers, rozijnen, pinda's
of rijgeitjes en een netje met gekookte eieren. Er was
een ommegang in de buurt, vroeger voor kinderen
tot omstreeks tien jaar. Men zong niet en haalde niets
op.
Barchem
Sinds palmzondag 30 maart 1969 is de palmpaas in
Barchem in ere hersteld. De vereniging "Contact"
organiseerde een optocht, voorafgegaan door de plaat
selijke muziekvereniging Crescendo. Ruim honderd
kinderen trokken door de straten. In de jaren zeven
tig van de vorige eeuw is er sprake van een
eierzoekwedstrijd. De kinderen van de kleuter- en
basisschool trokken destijds met hun palmpasen naar
de Kale Berg (nu centrum van kunstmanifestaties)
waar in het bos de eieren gezocht worden.
Laren
In 1906 was op de palmpaasexpositie in Utrecht een
exemplaar uit Laren te bewonderen van het type met
25
Palmpaashaantjes en kransen te koop, bij bakker aan de Zutphenseweg in
Lochem, 2007. Foto:auteur
Fleurige kinderpalmpaasjes, bij Bousema in Lochem. Palmpasen 2007
Foto: auteur.
Land van Lochem 2009 nr. 3
