Lente-, zomer- en herfstfeesten
Kalenderfeesten in het Land van Lochem II
Van Sunte-Peter tot Allerheiligen
Dr. Everhard Jans
In dit tweede gedeelte volgen we de ontluikende natuur in het Lochemse land, die helemaal
tot bloei komt in lente- en zomermaanden, met vaak een nabloei in de zogeheten
"Krönnenzommer", als de kraanvogels al weer wegvliegen naar betere oorden.
De herfst is de tijd van de herfsttinten, waarin de bladeren vallen. Arie Ribbers schreef in De
Stentor, dat een belangrijk kenmerk van een traditie is, dat er weinig aan verandert (rubriek
"Torenblazer", 27 mei 2009). De moderne volkskunde denkt daar anders over en is flexibel
in het bestuderen van nieuwe tradities, zoals Halloween. De jongeren leven nu op een andere
manier dan de senioren en bepalen straks welke tradities in zwang blijven of niet. Maar als
we kijken naar het klootschieten in het land van Lochem, dat sterk in opkomst is -onlangs
werd Twente nog verslagen! - dan is er reden voor optimisme in een tijd van recessie en
bezinning op nieuwe waarden. Het leven is sterker dan de leer!
bij Sunte-Peter denken aan een stoet van verhuiswa
gens (huifkarren) die uit de noordelijke Achterhoek
naar elders moesten verhuizen, vanwege de hoogte
van de pachtsom. Hij merkt terecht op, dat er geen
enkel bedrijf zo riskant is als dat van de boer (editie
van 1927). Dat is in 2009 nog veel sterker het geval!
Jan Buter merkte in De Stentor op (13 februari 2008),
dat Sunte-Peter verbonden is met het naderend voor
jaar. Als symbool bungelden de "snotterbellen" aan
de hazelaars rond de boerenerven. De 'zommerrogge'
diende gemaaid te worden, dat deed de boer nog met
de hand. Nu is de mechanisatie alom voelbaar en
wordt de enk voor andere doeleinden gebruikt dan
eertijds. We zien er nu vaak kleine kerstboompjes!
Klootschieten
Klein-Dochteren is met glans landskampioen kloot
schieten geworden, in een duel tegen het Twentse
Tilligte in februari 2008. Er is jeugdig elan te bespeu
ren in het land van Lochem, met jongeren als Jarno
Krabbenborg, Henk Lunneker, Ellen Bannink en Jan
Gelder. Zowel "jongs" als "deerns" zijn actief. Kloot
schieten wordt wel eens gezien als een sport die een
marginaal bestaan kent. Lente, zomer en herfst zijn
natuurlijk uitermate geschikt voor een openlucht-
gebeuren als het klootschieten. Helaas gaat het aantal
jeugdteams wat achteruit en Albert Stokkink gaat zich
sterker inspannen voor de klootschietsport. Een jonge
Twentse, Suzan Zieverink, behaalde twee nationale
titels in Ruurlo op 15 juni 2009, op 8-jarige leeftijd!
Maar Annerie Hoffmann van klootschietersvereniging
't Broek behaalde in de oudste leeftijdscategorie tot
en met 19 jaar de tweede plaats op het onderdeel
straatklootschieten. Wethouder Jan Bussink van Lo-
chem kan er ook wat van, zoals hij aantoonde op het
Sunte Peter
Meester Heuvel uit Oolde hij Laren vertelde
zo prachtig over Sunte-Peter (22 februari)
in Oud-Achterhoeks Boerenleven, dat on
volprezen boek over het oude volksleven van de noor
delijke Achterhoek: "In afgelegen streken was het
weleer gewoonte, dat op Sint-Petersdagmorgen in
de vroegte de huisheer klopte aan alle hoekposten
van woning en stal onder het opzeggen van een
bezweringsrijm, om slangen en ander ongedierte, als
mede de "suntevogel" (de wintertijd) uit te drijven.
Sint-Pieter opent symbolisch het hek van de lente en
dan moet de "stork" (ooievaar) het nest betrekken
(vgl. de ooievaarskolonie hij Gorssel). Maar een
boerenspreekwoord zegt ook: "Sint-Pieter maakt de
brugge of hee brek ze", dwz. na een zachte winter
begint het wel eens te vriezen.
Adriaan Buter speelde in de jaren twintig van de vo
rige eeuw nog een voorjaarskinderspel, dat wel ge
zien wordt als restant van een traditie die tot doel had
om de winterdemonen uit te drijven.
Met Sunte-Peter begint een nieuw jaar. Heuvel moest
20
Uit Oud-Achterhoeks Boerenleven (H.W. Heuvel, 1928)
Verhuizen met Sunte Peter, pentekening van J.H. Persijn.
Land van Lochem 2009 nr. 3
