Wandeling over de Lochemer berg
Op zondag 20 april heeft een aantal HG'ers deelgenomen aan een wandeling over de Lochemer
berg onder leiding van Tieme Bruins, lid van het Historisch Genootschap en deskundige.
Gestart werd vanaf de parkeerplaats bij Bon'aparte.
Van hieruit liepen we de berg op richting
Belvédère. In de kuilen naast het steile pad,
waar afstromend regenwater wordt opge
vangen, was duidelijk te zien dat de Lochemer berg
bestaat uit grof rivierzand met grind. Dit zand is in
de voorlaatste ijstijd opgestuwd door een landijs-
gletsjer die in het huidige IJsseldal lag. Deze heeft de
westzijde van de Veluwe opgestuwd en aan de oost
zijde de heuvels van Lemele, Holten, Lochem,
Montferland en eindigde in het zuiden in het
Reichswald bij Kleef.
Tegen de westflank van de Lochemer berg ligt, tot
halverwege de top, fijn zand zonder grind. Dit zand
is tijdens de laatste ijstijd door de wind tegen de berg
aangewaaid. Het wordt dekzand genoemd omdat heel
Oost-Nederland hiermee wordt bedekt. Het ligt di
rect onder de oppervlakte onder de humeuze boven
laag. Dekzand bestaat voor meer dan 95% uit kwarts.
Dit is een doorzichtig glasachtig mineraal. Maar omdat
er een dun ijzerfilmpje om de korrels zit ziet het er
bruin of geel uit. Vandaar dat dekzand in de
volksmond geel zand wordt genoemd. Dit zand is
iets lemig en dat wordt door beukenbomen erg ge
waardeerd. Zij zijn dan ook aan de westkant van de
berg veelvuldig aanwezig.
In het opgestuwde rivierzand komen kleilagen voor
die nu, door de stuwende werking van de gletsjer,
verspreid in de ondergrond liggen. Vaak zijn langs de
wandelpaden onregelmatige kuilen te zien waar in
het verleden deze klei is gedolven. Dit is ook ge
beurd in de Witte Wieven koele en de kuil aan de
Cloese-kant. De klei werd gebruikt voor het aansme-
ren van vlechtwanden bij historische agrarische
bouwwerken en voor verharding van de deelvloer.
Na de berg te zijn overgestoken werden we opge
wacht door Bertus Frank die met koffie op ons stond
te wachten. Dit was een zeer gewaardeerde onder
breking van de wandeling. Op dit punt aan de noord
kant van de berg keken we op de buurtschap Langen.
Langen is reeds vanaf de negende eeuw bekend. De
oude bouwplaatsen, en ook de boerderijen nu, liggen
langs de Zwiepseweg op de rand van de berg en het
Berkeldal. De eerste bewoners hebben deze plek ge
kozen omdat ze bij overstroming van de Berkel droog
zaten en tegen de flank van de berg, na houtkap, land
bouw konden gaan bedrijven. De gronden langs de
Berkel dienden als hooiland. Over de berg, voorbij
Hooglangen, ligt aan de westkant 'het veen', waar
turf gestoken kon worden.
Voor de bewoners van Langen was deze plek een
uitgelezen locatie; water, hooiland, landbouwgrond,
hout en turf Hoewel de landbouwmethoden in de
loop der eeuwen zeer sterk zijn veranderd, is het land
schappelijk aanzien van de Lochemer berg en directe
omgeving vrijwel ongewijzigd gebleven. Het is dan
ook uit cultuurhistorisch oogpunt het bewaren meer
dan waard.
De groep wandelaars, die helaas klein was, heeft bij
zonder genoten van de uitgebreide uitleg van Tieme
Bruins.
Veel dank van hen en die van de Evenementen
commissie daarvoor.
Land van Lochem 2008 nr. 3
