Hij werd omstreeks 1350 in Nepomuk in Zuid-
Bohemen (thans Tsjechië) geboren. Hij werd doctor
in het kerkelijk recht en in 1389 vicaris-generaal in
Praag. Daar raakte hij in conflict met de wereldlijke
macht, met koning Wenceslaus IV van Bohemen zelf.
Die ruzie liep heel slecht af!
In 1393 werd Nepomuk op last van de koning ge
vangen genomen en gemarteld; hij werd geboeid in
de Moldau geworpen en verdronk. Nepomuk ligt in
de St. Vitusdom van Praag in een zilveren praalgraf
begraven.
Het biechtgeheim en de heiligverklaring
Veertig jaar na zijn dood werd in de bronnen voor het
eerst als reden van zijn dood opgegeven dat hij het
biechtgeheim van de koningin niet had willen schen
den. Nepomuk werd patroon van de biechtvaders,
op het idee Nepomuk meer naar voren te schuiven
als schutspatroon van het land.
In 1693 werd op de Karelsbrug in Praag een stand
beeld voor hem opgericht. Dit werd het "startsein"
voor het oprichten van een heleboel Nepomukken op
een heleboel bruggen overal in Midden-Europa. De
Karelsbrug met al zijn beelden is nu wereldvermaard.
Streken vroeger alleen Tsjechen even liefkozend over
zijn beeld, nu doen dagelijks honderden toeristen dat.
De meesten overigens alleen voor het leuke vakantie
kiekje voor thuis en meestal zonder te weten wie ze
zoveel eer bewijzen.
Nepomuk wordt doorgaans afgebeeld als kanunnik
met superplie, stola, schoudermanteltje en bonnet.
Hij draagt een crucifix en een palmtak. Soms houdt
hij zijn vinger op zijn mond om het biechtgeheim niet
te verraden. Ook heeft hij vaak vijf sterren om zijn
beschermheilige van bruggen en beschermer tegen
watersnood. In 1729 werd hij door paus Benedictus
XIII heilig verklaard.
Contrareformatie en barok
In Tsjechië was Johannes Hus in 1415 op de brand
stapel verbrand. Hus geldt als een van de belangrijk
ste voorlopers van de Hervorming. Hij werd na zijn
dood als martelaar en een soort nationale held ver
eerd. De katholieke kerk wilde dat de Tsjechen Hus
een beetje zouden gaan vergeten en hun protestantse
ideeën zouden afzweren. Daarom kwam men toen
hoofd. Deze verwijzen naar de lichten, die de plek
zouden hebben gewezen waar zijn lichaam in de
Moldau lag.
Rome erkende in 1961 de falsificatie van het biecht
geheim. Dat deed niets af aan de populariteit van
Nepomuk. Voor veel Tsjechen, Duitsers, Oostenrij
kers, Polen en Hongaren is Nepomuk nog altijd de
heilige, die hen beschermen zal tegen de gevaren van
het water.
Nepomuk in Nederland
Ook in ons land staat een bruggenbeeld van Nepomuk
25
Krechting Aastrang - foto B. Bruil
Land van Lochem 2008 nr. 3
