geschenken aan het kindeke Jezus gegeven. Epifanie
betekent Verschijning des Heren, waarbij de sterren-
tochten, gedaan door drie kinderen, verkleed als drie
koningen, voorafgegaan door een sterrendrager, nog
steeds in de katholieke Liemers plaatsvinden. Van
ouds ook in Vlaanderen, prachtig beschreven door
Felix Timmermans (in: Het kindeke Jezus in Vlaan
deren).
De midwinterhoorn wordt op deze dag weer opge
borgen, ook door de blaasgroep van Dinant Beunk in
Lochem.
Nieuwjaarsklootschiettoernooi
In Exel organiseert klootschietvereniging De Mölle
jaarlijks het traditionele klootschiettoernooi. Dat vond
plaats op 12 januari jongstleden. Daarbij loste burge
meester Frans Spekreijse het eerste schot. Interes
sant was dat er dit keer ook een team van raadsleden
van de gemeente Lochem aan de wedstrijd deelnam.
Zij streden tegen het team van de Lions Club Lochem.
Het resultaat was dat de gemeenteraadsleden de "Mölle
Bokaal" naar Lochem mochten meenemen! Het
klootschieten is trouwens een vernieuwd oud gebruik
dat 40 jaar geleden nog nagenoeg onbekend was in
deze omgeving.
Eind januari
Tot de jongere gebruiken -folklore is geen voltooid
verleden tijd- behoorde de oliebollenactie van de le
den van de Sint-Steffenrijders Dit is al 30 jaar het
geval. Maar nu is er iets veranderd: bloemen in plaats
van oliebollen! Voorzitter Jeronimus gaat voor ver
nieuwing! Dit jaar gebeurde dat op zaterdag 26 ja
nuari. Men ging Laren in, om huis-aan-huis frisse
narcissen aan de man of vrouw te brengen. Dat is in
"Laorne" een leuke gedachte! Voorzitter Jeronimus:
"De ponyclub bestaat in 2008 vijftig jaar. Hiervoor
gaan we het gehele jaar diverse activiteiten voor de
leden organiseren. Een nieuwe bloembollenactie is een
frisse actie van dit feestelijk jaar. Ook bij de manege
in Laren zijn de bloemen verkrijgbaar
Maria Lichtmis, 2 februari
Heuvel zegt: "Lichtmissen klaor is een good iemenjaor,
Lichtmissen donker, dan wordt de boer een jonker".
Sinds 1960 wordt het als een Christusfeest be
schouwd, het is de laatste uitstraling van de kerst
kring en vat de grondgedachten daarvan (Christus
als Licht der wereld) nog één keer samen. In katho
liek Twente was het in plaats van Driekoningen de
laatste dag waarop in de negentiende eeuw op de
midwinterhoorn geblazen werd: men begrijpt de sym
boliek!
19
Hanneke van Erve Brooks uit Gelselaar bakt nog ieder jaar
op speciale dagen knieperkes. (Uit: Tradities rond Oud en
Nieuw - Dinie Hiddink).
Literatuur:
A. Bakhuis-Brascamp, Vreuten in het olde Salland, Olst 1998
A. Buter, Over-IJsselse volksgebruiken. Een feestelijke ommegang
door het jaar, Zwolle 1988
T. Dekker, H. Roodenburg, G. Rooyakkers, Volkscultuur. Een
inleiding in de Nederlandse etnologie, Nijmegen 2000
C. Catharina van de Graft, Nederlandse volksgebruiken bij
hoogtijdagen, Utrecht/Antwerpen 1978 (bewerkt door Tj.WR.
de Haan)
H.W Heuvel, Oud-Achterhoeksch boerenleven het heele jaar rond,
Deventer 1928
D. Hiddink, Ploetern. Jeugdherinneringen, Lochem 1994
E. Jans, Het midwinterhoornblazen, Oldenzaal 1995
K. ter Laan, Folklore en volkswijsheden in Nederland en Vlaande
ren, derde druk, Utrecht 2005
G. Podhradsky, Beknopt liturgisch woordenboek, Roermond
Maaseik 1965
E. en H. Somsen, Van Salehem tot Zelhem. Feest-en gedenkdagen,
Zelhem z.j.
Jac. Trijsburg, Midwinterhoornblazen in de Graafschap, Zutphen
1997 (brochure).
Krantenartikelen uit de Stentor, Extra-Nieuws en de
Berkelbode.
Land van Lochem 2008 nr. 3
