er gegevens uit de volksmond en de literatuur be
kend over het gebruik in de omgeving van Eibergen,
Meddo en de buurtschap Zwolle bij Groenlo.
In het Gelderse Zwolle bliezen enkele agrarische vrij
gezellen eertijds nog op blikken hoorns. Opmerkelijk
in deze protestantse streek! Henk Krosenbrink publi
ceerde processtukken over een smokkelaffaire aan
de Duitse grens bij Kotten, waarbij lastige commiezen
werden doorgeseind via de signaalhoorn, in 1815.
Een beambte werd zo "vergreld" (kwaad) dat hij een
houten midwinterhoorn kapot trapte! Jac. Trijsburg
meldt het gebruik van koehoorns, waarbij de toen
malige Gouverneur der Provincie aan de burgemees
ter van Eibergen in hetzelfde jaar (1815) gelastte het
blazen aan banden te leggen.
Ook uit Twente kennen we de koehoorns: in het pro
testantse Markelo kent de klagelijke toon van deze
dierhoorns, waarvan twee 200 jaar oude exemplaren
op het erve Görkink bewaard bleven. Ze dienden met
name om de gelovigen op te roepen naar de kerst
nachtdienst in het protestante bedehuis van Markelo
te komen.
De Drentse boerhoorn (bijv. uit Zweelo) is een va
riant op de Achterhoekse en Twentse dierhoorns.
Momenteel is er een groep ossenhoornblazers actief
in Markelo en omgeving, waarbij ik de namen noem
van Gerard Zondervan en Jan Henk Berendsen. Aan
Henk Krosenbrink danken we het verhaal van een
oude man uit Wehl, die wist te vertellen dat er in zijn
jonge jaren nog "getoekt" (geblazen) werd op een
ossenhoorn boven de resonerende put. Dat was dan
rond 1900. Heuvel betreurde het in 1927 nog dat de
midwinterhoorn in de Achterhoek niet meer bekend
was.
Herleving in het land van Lochem.
Midwinterhoornbouwer Dinant Beunk uit Lochem
(afkomstig uit Eibergen), die overigens ook de
Australische "Didgeriedoo"vervaardigt, speelde op
16-j arige leeftijd al op de trompet in de Eibergse har
monie Euphonia. Dinant speelde ook in Lochem op
zijn Eibergse midwinterhoorn, en daar kwamen men
sen op af. Onder zijn kundige leiding vormde zich
sinds 1985 een plaatselijke groep, in 2007 aangegroeid
tot 13 blazers. Een cursus door Teije Dijkhuizen, een
der blazers, in "De Boerderij" te Zelhem (1987) bracht
ook anderen tot kennis van de bijzonderheden van
het "olde gebroek" Ook Harrie Pijfers dient met ere
genoemd te worden. In 1988 kwam de eerste nieuwe
hoorn in Zwiep in gebruik Er ontstonden meer groe
pen blazers, in Zelhem, Ruurlo, Aalten, Dinxperlo,
Gaanderen, Ulft, maar ook in de Liemers: 's-Heeren-
berg. Soms werd het een werkgroep van een
heemkundekring: zeer passend! Zelfs is er in Epe op
de oostelijke Veluwerand een actieve blaasgroep. De
blaasgroep van Lochem heeft in de kersttijd een
drukke agenda (midwinterwandelingen: in Ampsen,
Zwiep en Laren) maar komt ook wel op braderieën
etc. Voor toeristen en inheemsen een boeiende erva
ring. De Lochemse groep blaast op gelijmde hoorns.
Op uitnodiging blaast "Lochem" ook in het Neder
lands Openluchtmuseum te Arnhem. De groep blaast
wel "hoog van de (kerk)toren", bij een kasteel of
museumboerderij (de Lebbenbrugge bij Borculo).
De Lochemse midwinterhoorngroep op het bordes van Huis Verwolde, Laren, 6 januari 2008. Foto: Dinant Beunk, Lochem
16 Land van Lochem 2008 nr. 3
