niet gebruikte oude gemeentehuis, hartje Lochem.
Nieuwsgierige kinderen wilden ook kijken hoe de
goedheiligman uit bed kwam, de volgende dag! Op
zijn witte paard trok Sinterklaas naar het centrum,
waar hij door burgemeester Frans Spekreijse werd
ontvangen en toegesproken. Een Lochemse wereld
kampioen motorrijden bracht op 5 december jl. Sint
en twee Zwarte Pieten per zijspan naar de basisschool
de Toermalijn in Lochem. Het gezelschap werd ver
welkomd door directeur Ingrid Steenbruggen.
Dinie Hiddink- Dijkman, die op 18 mei 1940 op boer
derij "De Denneboom" in Zwiep het levenslicht zag,
vertelt in haar jeugdherinneringen (Ploetern) over de
Sinterklaasviering in Zwiep: "Op 'n aovend, 't was
in 'n schemerduuster, kwam buurmans olde vospaerd
d'r an. D'r zat een kaerl op, den had et rooje pluchen
tafelkleed um de scholders biej tante Mina uut de
grote kökn Op de kop had hé een rood geëmaillaerd
deurslag, met 'n strotouw vastbondn.
Ik zae: "Wee is dat toch, 't liekt ome Hendrik Jan
wal". Mor mien moo zae bestraffend: "dat is
Sunterklaos, mor hee hef de daagse klaere an. Pas
mor op da'j zeute bunt, anders krieg iej met de garre,
of iej gaot in de zak." "Sunterklaos", zae ik, 't sloog
miej warkelek in de bene. Langzaam kwam et geleuf
wier in miej, "Sunterklaos". Deze gebeurtenissen
moeten zich rond 1947 afgespeeld hebben. In dit
verband is het belangrijk dat het land van Lochem
overwegend protestant is en was. De viering in Zwiep
doet denken aan een conférence van Toon Hermans
in de huiselijke kring, waarschijnlijk spelend in de
zelfde periode.
In Almelo hield de Sint zitting voor kinderen bij Kofa-
Abeln in de Grotestraat, waar ik als kind rond 1948
hij hem mocht komen. De heilige zat toen op een
troon en las voor uit een dik boek: hij wist dan of het
kindje braaf was geweest.
De wilde jacht
Nog altijd wordt het paard van Sinterklaas wel ver
geleken met het Germaanse ros Sleipnir (achtvoetig)
dat Wodan aan het hoofd van het dodenheer placht te
berijden.
In de Achterhoek zag het volksgeloof de plunderende
Berendje van Galen, de beruchte oorlogvoerende bis
schop van Munster in de periode 1665-1672 als
hoofdman van deze spookstoet. De vooraanstaande
Rijnlandse volkskundige dr. Karl Meisen heeft in zijn
boek Nikolauskult uit 1931 vastgesteld, dat de wilde
jacht niet heidens is, maar een uit Noord-Frankrijk
geëxpandeerd gebruik, dat in Duitsland later overge
nomen werd. Tot in Zweden en Denemarken is dit
verschijnsel bekend. Het laatste woord is er nog niet
over gezegd!
Midwinterhoornblazen rond Lochem
Aan de wieg van de herleving van het midwinter
hoornblazen in de noordelijke Achterhoek stond on
derwijzer Gerrit Hazewinkel uit Eibergen. Hij is af
komstig van boerderij Slagman aan de Stuwdijk, niet
ver van de Wildenborch bij Vorden, aldus Jac.
Trijsburg. Eigen houten hoorns volgens de oude
bouwwijze vervaardigde hij zo'n dertig jaar geleden.
De grote vriend van meester H.W. Heuvel, Hendrik
Odink, woonachtig naast de basisschool in Eibergen
waar Gerrit als hoofd functioneerde, stimuleerde van
uit zijn streekkennis deze herleving. Zo kon het, 17
jaar na herleving van het oude gebruik in het Twentse
land (1953), ook weer tot een wedergeboorte komen
in de Gelderse Achterhoek.
Historie van het midwinterhoornblazen
Er werd verteld dat tussen Hengelo(G) en Vorden op
een elzenhoorn werd geblazen, door een oud boertje.
Zo zijn er meer herinneringen en anekdotes over het
lang verdwenen blazen op de adventshoorn. Zo zijn
De intocht van Sint en Piet in Lochem, december 2007. Foto: auteur
Land van Lochem 2008 nr. 3
