Een inspirerende dagexcursie naar
de Groningse Borgen
Fennie en Harry Smith.
Op zaterdag 17 mei 2008 organiseerde het Historisch Genootschap een bijzondere dagexcursie
naar het hoge noorden. De Groninger Borgen, eerder al het onderwerp van een boeiende
lezing door Focko de Zee, stonden op het reisprogramma. Fennie en Harry Smith, respectie
velijk een Groningse en een Zeeuw, doen verslag van de reis.
De bus met meer dan 50 belangstellenden ver
trok stipt om 08.00 uur vanuit Lochem in de
stromende regen. Focko de Zee en Tine Kam
pen waren onze begeleiders en al tijdens de busrit
bleek hoe informatief en tijdbewakend dit team was.
Tijdens de lezing op 3 april hadden velen van ons al
gehoord wat Borgen eigenlijk zijn.
Ooit toevluchtsoorden in barre tijden, later huizen voor
welgestelden. Aanvankelijk waren het zogenaamde
Steenhuizen. Deze Steenhuizen werden altijd boven
een put gebouwd zodat men bij noodzakelijk verblijf
kon beschikken over water.
Focko nam ons mee in de historie en informeerde
ons tijdens de reis over diverse onderwerpen die te
maken hadden met de Borgen.
Pas vanaf 500 voor Christus raakte het noordelijke
gebied van Groningen bewoond. Evenals in Fries
land liep het gebied twee maal per dag onder water
en de achtergebleven vissen werden door de bewo
ners "opgevist". Het was een armzalig bestaan.
In Gelderland en Overijssel had men vroeger een heer
boven zich om veiligheid te waarborgen, de burgers
hoefden niets zelf te regelen. In Groningen had men
dat niet, daar wilde men in alle opzichten vrij zijn.
De tijd in de bus vloog om door de boeiende en goed
gedoceerde verhalen van Focko en we reden via
Aduard naar de Piloersemaborg in Den Ham. In
Aduard maakt Focko ons attent op de Kruiskerk die
vroeger de ziekenzaal was van het klooster.
In de Piloersemaborg werden we hartelijk ontvan
gen met koffie en koek. De heer Geersing vertelde
ons over de geschiedenis. Het huis is nu nagelaten
aan de Wierenga van Hamsterborg Stichting. Men
kan er ook logeren in een gastenverblijf. Het huis
konden we vrij bezichtigen en tot ons genoegen was
er in de kelder een wijnproeverij! Dat lieten we niet
aan ons voorbijgaan, maar met tactische hand zorg
den Focko en Tine dat iedereen weer op tijd in de
bus zat. Focko vertelde dat er aanvankelijk 162 Bor
gen in Groningen hadden gestaan en nu zijn er nog
maar 16 over. Op de route wist Focko de plaatsen
DEN 2 .7 Mart Y
AwO JS 33 IS GïlFCH
DE ERSTE Steen
\ANT Huis TOE
PiiOersha op een Kam
aan te geven waar je moest geloven dat er een Borg
gestaan had.
We waren snel bij Verhildersum in Leens. In het Schat-
huis is nu een uit onze ervaring aan te bevelen res
taurant gevestigd. Vroeger werd een Schathuis ge
bruikt voor opslag van de Borg. Deze Borg dateert
uit de 14de eeuw en is als éénbeukige Borg gebouwd.
De vrije bezichtiging door het huis gaf ons een goed
en interessant beeld van vroegere bewoning. Mede
door de stipte organisatie en voorbereiding van de
excursieleiding kwamen we op de afgesproken tijd
aan in Eenrum om de lunch te gebruiken in Abra
hams Mosterdfabriek. Natuurlijk ontbrak de pittige
mosterdsoep niet en menigeen kocht voor vertrek
nog een potje Groningse mosterd.
Hierna via Baflo naar Warffum naar de Menkemaborg
in Uithuizen. Ook tijdens dit traject werden we op
vele zaken opmerkzaam gemaakt.
34
Gevelsteen van de Piloersemaborg
Land van Lochem 2008 nr. 2
