Een monument voor Gerrit Achterberg in
Wageningen
De bewondering voor en verwantschap met de
poëzie van Achterberg, zette Berkhemer om in
een beeld als hommage aan Achterberg. Achter
berg (1905-1962) wordt door velen gezien als
de grootste dichter van zijn tijd. U moet weten
dat de dichter Achterberg een omstreden man
geworden was door de moord op zijn hospita
en geliefde in 1937. Jarenlang had Achterberg
daarvoor tbr. gekregen en werd hij opgesloten
in tal van inrichtingen en gestichten. In 1952
hield Berkhemer een voordrachtavond en daar
ontmoette hij Achterberg, die inmiddels weer op
vrije voeten was. Achterberg was zo gechar
meerd door Willems voordrachten dat hij aan
bood dat Willem zijn gedichten zou voordragen
in een avondvullend programma. Berkhemer zei
echter "nee" tegen Achterberg omdat hij dacht
dat de gedichten te ontoegankelijk voor het grote
publiek zouden zijn. Daar kreeg hij later zo'n
spijt van dat hij door middel van dit hommage
beeld wilde bereiken dat hij na vele jaren toch
"ja" tegen Achterberg zei.
Uit een interview in het blad Jonas d.d. 27 mei
1988 vernemen we dat Berkhemer op 71-jarige
leeftijd in het midden van zijn atelier in de oran
jerie van de "Velhorst" een wassen beeld (voor
ontwerp) heeft gemaakt van één meter hoog
(afb. 24). In gedachten zou het uiteindelijke beeld
3.5 meter hoog moeten worden. Hoog naar de
hemel reikend in zijn visie, zoals zoveel van zijn
beelden. Uiteindelijk zou hij 7,5 jaar in roze gra
niet uit een steengroeve te Bretagne werken aan
wat later zijn laatste levenswerk zal blijken te
zijn. De keuze voor de materiaalsoort graniet
was niet toevallig, hard en ontoegankelijk, net
als Achterberg zelf. Het hoofd van het beeld is
afgeplat alsof het brein er niet toe doet en het
gelaat doet Grieks aan. In de leemte van de borst
kas en tussen de armen is een vrouwfiguur ge
klemd, ingebed in een boeket rozen. De vrouw
figuur, ongetwijfeld verwijzend naar de Gij- fi
guur, de "gestorven geliefde" in het werk van
Achterberg. De vrouwelijke gestalte houdt hem
als het ware bijeen.
Op 24 april 1996 werd het uiteindelijk 2,20 m.
hoge en 1500 kg. zware beeld in het Emmapark
te Wage-ningen onthuld, de plaats waar Achter
berg enige tijd had gewoond. Berkhemer vond
dit beeld een fysiek zware klus, waar hij geen
spijt van had. Volgens zijn zonen heeft hij zich
er letterlijk dood aan gewerkt. Voordat de offi
ciële onthulling plaats vond kreeg de beeldhou
wer in de raadszaal het erelidmaatschap van de
Gemeenschap Beeldende Kunstenaars (GBK)
aangeboden Dit erelidmaatschap werd alleen
aangeboden aan kunstenaars (ouder dan 65 jaar)
die een belangrijke rol hebben gespeeld in de
Gelderse kunstwereld en inspirerend zijn en
waren voor vele vakgenoten. (afb. 25-28).
25
Afb. 27 Het 1500 kg. zware beeld in de takel voor transport
naar Wageningen.
Afb. 28 De onthulling van het monument voor Achterberg d.d
24 april 1996.
Land van Lochem 2008 nr. 2
