In december 1907 stapten beiden dus op het Berlijnse
station Friedrichstrasse op de Noord Express naar
St. Petersburg. In hun gezelschap bevonden zich ook
haar manager Maurice Magnum, haar meisje voor
alles Fanny Hubin en haar chef d'orchestre Moritz
Keller.
Maurice Magnus heeft na zijn dood op Malta in 1920
een manuscript achtergelaten met als titel 'Memoirs
of Golden Russia', waarin hij over zijn ervaringen
met het land en met Isadora en de mensen in haar
omgeving verhaalt. Hij is degene, die ons de volle
dige naam van Pim Noothoven van Goor heeft nage
laten. Magnus' manuscript is nooit gepubliceerd, maar
Louise E. Wright en Peter Kurth hebben er gebruik
van gemaakt, zij voor haar artikel 'Through Russia
with Isadora; Maurice Magnus' Account' uit 2000)
en hij voor zijn boek Isadora, a sensational life (uit
2001). Dank zij haar artikel en zijn boek is er duide
lijkheid ontstaan over de achternaam van de Pim uit
haar boek en is er ook wat meer informatie over het
doen en laten van Pim tijdens de reis.
Dankzij Magnus weten we nu, dat Pims familie voor
zijn vertrek naar Rusland geweigerd had hem geld te
geven, in een poging te voorkomen dat hij met Isadora
mee op reis zou gaan. Hij moet dus niet vrij over het
familiekapitaal hebben kunnen beschikken en dus ook
zonder voldoende geld met haar mee zijn gegaan.
Volgens Magnus heeft hij gedurende de reis volledig
op haar kosten geleefd!
Kurth vermeldt daarnaast, dat de groep op hun weg
naar Rusland in Warschau stopte en dat Isadora daar
over aan Craig in een brief schreef: "Het was hier
één constant feest - champagne en dansen - het
was voor mij het enige alternatief voor zelfmoord.
De enige manier om stand te houden was door con
stant dronken te zijn."
Volgens Maurice Lever, in zijn boek Isadora Duncan,
de danseres, moet Isadora tijdens de tournee door
Rusland van Pims aanwezigheid hebben genoten.
"In Pims nabijheid ervoer Isadora voor het eerst dat
het leven luchtig en een beetje dwaas kan zijn. Ze
ervaart het genot zonder dweperij, de liefde zonder
berouw, gewoon het plezier om het plezier, vluchtig,
als belletjes van klein geluk. Ze had nog nooit ge
danst met een dergelijk licht gevoel. Het was een
openbaring en een soort therapie: precies wat ze no
dig had."
Zelf schreef ze er over in Mijn leven: "Pim gaf mij
pret - zuivere, zalige pret - op een moment dat ik er
de meeste behoefte aan had, want zonder zijn bij
stand zou ik zijn ondergegaan in een hoopeloze
neurasthenie."
De Ruslandtournee van Isadora moet een groot suc
ces zijn geweest. Volgens Magnus danste ze voor
uitverkochte huizen. "Aisadora", zo spraken de Rus
sen haar naam uit, veroorzaakte een ware rage, waar
ze ook optrad. Haar afbeelding verscheen op allerlei
voorwerpen, zoals lucifers- en bonbondoosjes.
De tournee duurde een half jaar. Uit het manuscript
van Magnus weten we nu ook, dat Pim maar een
Mijn leven als een vlucht met een achtervolging door
een minnares van Pim, moeten we bijna zeker als
dichterlijke vrijheid beschouwen. Ze vertrokken pas
in december 1907 naar dat land, terwijl ze Pim al in
april of mei had leren kennen. Bovendien vertrokken
ze niet op een overhaaste manier vanuit Nederland,
maar rustig vanuit Berlijn. Of Pim na hun kennisma
king in Amsterdam in de tussenliggende tijd met haar
meetrok op haar verdere tournee door Nederland en
daarna door Zweden, Duitsland, Zwitserland, gevolgd
door nog eens Duitland, Nederland en Polen, is niet
bekend. Maar ze zullen elkaar zeker een aantal keren
opgezocht hebben.
Isadora Duncan is door veel kunstenaars getekend en
geschilderd, o.a. door Picasso en Rodin. Abraham
Walkowitz, die bevriend was met de beeldhouwer Rodin en
die Isadora bij hem leerde kennen, heeft haar tussen 1906
en 1927 vele malen tijdens haar dans uitgebeeld.
Gedurende zijn leven heeft hij meer dan 3000 tekeningen
van haar gemaakt.
Tijdens een expositie van zijn werk over haar dans heeft
Isadora tegen hem gezegd: "Walkowitz, je hebt mijn
biografie in lijnen geschreven zonder een woord nodig te
hebben."
Land van Lochem 2008 nr. 1 19
