De Amsense Broeckbeeck (3)
Gerrit J. Perfors
De kaart zoals aangetroffen in het huisarchief van kasteel Ampsen, afgebeeld in Land
van Lochem 2006 nr.2, dateert uit 1643 en werd gemaakt door Nicolaes van Geelkercken,
"Lantmeter en Caertmaker". De Leeskring Paleografie heeeft onderzoek gedaan naar de
teksten op de kaart.
Ad.1. De Tochtgraeff Orsselers Beeck
De Tochtgraeff is een afvoersloot voor water uit de omliggende kavels land en in dit geval naar de Amsense
Broeckbeeck. Naar de oorsprong toe heet de beek Orsselers Beeck. Deze voert het water af uit het achterland.
We lezen in een schouwverslag van 30 juni 1769 van Het Schependom Lochem dat de Bouman (pachter) van
de Holshorst op Het Osseler een boete krijgt opgelegd omdat hij de watergangen op zijn land onvoldoende
geschoond had. Het is hiermede dus duidelijk dat het land tussen de Holshorst (Hulshorst) en de Orsselers
Beeck de naam Het O[r]sseler draagt.
Kaartvergelijking geeft wel meer duidelijkheid.
o Op de Hottingerkaart uit 1785 zien we wel de Tankhorsterbeek (v/h Amsense Broeckbeeck)
getekend maar zonder naam en zonder aftakkingen.
o De kadastertekeningen van 1832 geven meer aanwijzingen. Hier komt een beek voor die ongeveer
dezelfde loop heeft als de Orsselers Beeck waarbij we moeten bedenken dat de kaart van Van
Het betreft een schetskaart die ter plaatse is opgenomen, van namen voorzien en ingekleurd. De verhou
dingen zijn zo goed mogelijk weergegeven maar de kaart is niet op schaal. Op een later tijdstip,
waarschijnlijk aan de tekentafel, is er een uitgewerkte versie gemaakt, de zg. manuscryptkaart, waar
over later meer. In het eerste artikel over de Amsense Broeckbeeck schreven we nog dat de afgebeelde kaart
een schetskaart was en dat er later een uitgewerkte versie van is gemaakt, inmiddels weten we dat er nog een
kladkaart aan vooraf is gegaan. Er bestaan dus drie stadia van de kaart van de Amsense Broeckbeeck.
In dit deel 3 maken we een verkennende rondgang langs het zuidelijk deel van de Beeck en wel van de Ors-
selers Beeck tot de Peppelsteegh, "naar den oogenschijn" lijkt het een klein stukje, maar is in werkelijkheid
ongeveer 700m.
Detail uit de kaart van de
Amsense Broeckbeeck
(afb. 1)
Drie zaken vallen direct op aan het
hiernaast afgebeelde deel:
1. De Tochtgraeff/Orsselers Beeck
2. De Peppelsteegh
3. De beide huizen aan de
Peppelsteegh
18
Land van Lochem 2007 nr. 3
