aan de uit de historische bronnen bekende wacht
meester Franqois Ballochij.
De eerder aangehaalde auteur Feike Reitsma weidt in
zijn genoemde (zeer interessante) boekwerkje, ook
een hoofdstukje aan de familie Ballochij waaruit blijkt
dat Franqois vermoedelijk in 1597 is overleden zodat
dit uitstekend past in het aangehaalde verzoek van
het Hof van Gelderland.
Waarschijnlijk is de woning bij de grote stadsbrand
in 1615 afgebrand en heeft men deze (wegens ge
brek aan middelen pas in 1639?) op dezelfde plaats
herbouwd, mogelijk met gebruikmaking van oud
muurwerk1. Zo kunnen we weer een stukje van de
puzzel 'Lochem in de Middeleeuwen' aanleggen.
1. Noot van de redactie: Enkele jaren geleden is het
pand Markt 9, waarin tegenwoordig slagerij Sieverink
is gevestigd, onderzocht ten behoeve van de plaat
sing op de gemeentelijke monumentenlijst. Hierbij is
niet alleen het oude beeldmateriaal bestudeerd, maar
zijn ook waarnemingen gedaan aan het huidige ge
bouw. Op de tekening, die Jan de Beijer in 1743 van
de Lochemse Markt maakte, is nog net een klein
hoekje van de voorgevel van dit pand te zien, een
stukje van een stenen trapgevel met muuranker en
stenen kruiskozijn met luiken. Duidelijk een voornaam
huis temidden van de eenvoudige houten vakwerk
panden elders in de binnenstad. De gevel moet ver
gelijkbaar zijn geweest met die van het tegenwoor
dige raadhuis (Bierstraat 2), dat in 1638 werd ge
bouwd. De muurankers van Markt 9 geven het bouw
jaar 1639 aan. Stenen huizen waren destijds zeldzaam
in Lochem en voorbehouden aan de stedelijke elite,
waartoe in die jaren ook de pastoors en predikanten
behoorden. Wat dit betreft sluit het bouwhistorische
verhaal uitstekend aan bij het onderzoek van André
Reincke. Maar Andrés onderzoek wordt nog interes
santer! De "predikantenwoning" zou volgens de
muurankers in 1639 zijn gebouwd. De trapgevel uit
die tijd is al in het begin van de 19de eeuw verdwe
nen, zo laat ook de bij dit artikel afgebeelde prent
zien. Eind 19de eeuw is het voorhuis bovendien met
een verdieping verhoogd en rond 1905 is de prach
tige Jugendstil winkelpui aangebracht. Bij al deze ver
bouwingen bleven echter delen van het 17de-eeuwse
huis intact, zoals in ieder geval de kapconstructie op
het achterhuis en delen van het muurwerk. Ook de in
het steegje zichtbare zijgevel is van zeer oude datum.
Op grond van de afmetingen van de grote bakstenen
die hier zijn toegepast en enkele andere bouwkundige
details zou het wel eens kunnen zijn dat deze gevel
veel ouder is dan 1639 en dateert uit de late 16de
eeuw. De zijgevel (en misschien wel het gehele huis)
heeft dus mogelijk de stadsbrand van 1615 overleefd
en was daarmee onderdeel van de oude woning, die
oorspronkelijk door de katholieke geestelijken werd
bewoond en dus aan het einde van de 16de eeuw
wellicht ook onderdak heeft geboden aan de wacht
meester Franqois Ballochij! In 1639, in Lochems
bloeitijd in de 17de eeuw, kreeg het huis een nieuwe
voorgevel, misschien wel omdat predikant Neander
zich in het pand vestigde.
Een mooi voorbeeld hoe verschillende methoden van
historisch onderzoek elkaar kunnen versterken en tot
verrassende vondsten kunnen leiden.
17
Afb. 2 - Prent van de Markt begin 19de eeuw met rechts het bewuste pand (anoniem coll. CeesJan Frank)
Land van Lochem 2007 nr. 1
