chem en zijn omgeving te bieden
had! Het was in die zomer dat de
eerste geïllustreerde wandelgids
door het toen zes jaar oude V.G.
werd uitgegeven.
Veranderingen in het stads
beeld
Verder valt in het najaar van 1891
de aandacht op diverse berichten
over de zeer verwaarloosde uitge
strekte tuin van wijlen de heer
Sölner in de omgeving van de
Louwkeshoek. De Lochemse bur
gerij ergerde zich daar zo aan dat
het gemeentebestuur besloot daar
huizen te gaan bouwen. De Tuin
straat en omgeving werden toen
volgebouwd. Omdat er nog ge
noeg ruimte overbleef werden plan
nen gemaakt om in die buurt te
vens een groot Volksgebouw te la
ten verrijzen waarin een teken-
school, een huisvlijtschool en een
lokaal voor samenkomsten zouden
worden ondergebracht in het be
lang van de "werkman en de kleine
stand". Op die manier kreeg Lo-
chem zijn Volkshuis, naar een ont
werp van Berlage, dat het jaar
daarop werd geopend aan de Dr.
Rivestraat, toen nog Louwkeshoek
geheten. In 1905 werd die naam
veranderd.
Een andere belangrijke mededeling
die de inwoners onder ogen kre
gen was de aankondiging dat de
voetbrug over de gracht bij de
Kastanjelaan zou worden vervan
gen door een vaste brug en dat ook
de Zuiderenk uit zijn isolement zou
worden verlost door het aanbren
gen van een brug over de gracht
bij de voormalige Blauwe Toren.
Beide projecten werden gereali
seerd in 1892.
De Nutsbibliotheek
De Maatschappij tot Nut van 't
Algemeen maakte bekend dat haar
bibliotheek 900 verschillende wer
ken telde en dat het aantal mensen
dat daarvan gebruik maakte gesta
dig toenam. In 1892 werd de bi
bliotheek ondergebracht in het
nieuwe Volkshuis.
De Nutsbibliotheek kan be
schouwd worden als de voorbode
van de huidige Openbare Biblio
theek die, zeer toevallig, in novem
ber 1982 ondergebracht werd in
een gloednieuw gebouw dat op de
plaats kwam van het oude Volks
huis. Op die plek probeerden nu
bijna een eeuw geleden vele tien
tallen Lochemers hun geestelijke
honger te stillen door het lenen van
boeken uit de, weliswaar primitieve
doch voor die tijd belangrijke, daar
gevestigde Nutsbibliotheek.
De najaarskermis
Over de najaarskermis, één der
hoogtijdagen van het jaar, die op
woensdag 21 oktober 1891 gehou
den werd, werd een uitvoerige na
beschouwing gegeven. Dergelijke
festiviteiten maakten, in tegenstel
ling tot thans, in die jaren nogal
indruk, ook al ging het op zo'n ker
misdag niet altijd even zachtzinnig
toe. Het was toen heel normaal dat
op de zondag die aan kermis-
woensdag voorafging de dominee
en de pastoor in de kerk een zoge
naamde kermispreek hielden en
waarschuwden tegen "het zondige
in de wereldse vermaken". Het
volk trok zich er maar weinig van
aan en een ieder verheugde zich op
wat de kermis te bieden had.
Volgen we nu even onze corres
pondent in zijn perscommentaar,
dan blijkt dat er de hele dag een
gezellige sfeer heerste. 's Morgens
was er de grote vee- en groente
markt die zowel door Lochemers
als door mensen van buiten werd
bezocht. Zo'n 160 runderen wer
den aangevoerd terwijl ook var
kens in groten getale van de hand
gingen tegen ƒ1,40 en 0.60 per
stuk. Eveneens werden er veel
kool, look en andere groenten aan
geboden. Verder schrijft hij dat het
marktplein geheel bezet was met
kramen en spelen. 's Middags be
gon de kermispret die 's avonds
en een gedeelte van de nacht met
de meeste opgewektheid werd
voortgezet en eindigde zoals ge
woonlijk met "een lege beurs, bij
som-migen met een berooid
hoofd!".
Ook werd er ter gelegenheid van
de kermis schijfschieten georgani
seerd. Dat jaar verzamelden zich
op de Markt 61 personen die on
der commando van bevelvoerder
J.W. van Zuilekom naar het terrein
marcheerden waar de wedstrijd
werd gehouden. Het evenement
werd opgeluisterd door tien muzi
kanten onder leiding van de heer
Hanewaker uit Zwolle. De uitslag
van de wedstrijd was:
J.W. van Zuilekom, le prijs (zilve
ren horloge), H. Lammertink, 2e
prijs (zilveren ketting), L. Onijs, 3e
prijs (zilveren sigarenkoker met
dito beslag). Tot besluit van deze
manifestatie volgde 's avonds een
grote optocht met muziek.
Het jaar 1891 ten einde
Zo geleidelijk eindigt dan ook voor
de mensen van de pers van die late
19de eeuw het jaar 1891. Voor het
echter zover is wordt in een van
de laatste decembernummers nog
even het lief en leed van de kerst
dagen uit de doeken gedaan.
Wat het weer betrof voldeed de
kerst volgens de krant niet aan de
verwachtingen. De eerste kerstdag
kon men schaatsenrijden doch de
andere dagen - er waren 3 zonda
gen - waren somber en mistroostig.
In de bewaarschool, toen nog ge
vestigd in de Blauwe Torenstraat,
werd een bijeenkomst gehouden
voor kinderen van de zondag
school der Nederlands Hervormde
Gemeente. Het kerstfeest voor de
kinderen van de Remonstrantse
Gemeente vond plaats in de socië
teit "De Eendracht". Ds. Horst
voerde daar het woord en vertelde
hun het oude maar altoos bekoor
lijke kerstverhaal met de hemelse
verschijning, de kribbe en de en
gelen. De kinderen werden ont
haald op krentenbroodjes en cho
colademelk, bovendien ontving een
ieder een "doelmatig" geschenk.
De jaren negentig van de vorige
eeuw kenmerkten zich voor een
groot deel van de bevolking door
bittere armoede. Ook in Lochem.
Toch eindigde het jaar 1891 voor
23 Lochemse huisgezinnen met
een verrassing. De pers meldt dat
een zekere heer Balheer geld ter
beschikking had gesteld om daar
mee enige minvermogenden een
gelukkig kerstfeest te bereiden. In
overleg met de reeds bestaande
Nieuwjaarscommissie konden aan
de 23 huisgezinnen drie pond spek,
vijf pond erwten en een krenten-
wegge verstrekt worden.
15
Land van Lochem 2006 nr. 2
