daarin, omdat een expert het ver
telde, omdat wij de moeilijkheden
aan het overtrekken van het
Twentekanaal onderschatten en
last not least omdat nog steeds de
wens de vader van de gedachte is.
Langzamerhand kwamen ook de
andere boerderijbewoners boven
water en om ongeveer acht uur
zaten we weer achter brood en ei
eren. De moffen sliepen een ste
vig gat in de dag. De kok kwam
weer het eerst met een onhebbe
lijkheid op de proppen, nu door
juffrouw Zwarts op te dragen zijn
verre van schone sokken te was
sen. Zij reageerde daarop logischer
wijze met het antwoord "doe het
zelf'. Gerrit, Zwarts en ik besteed
den een paar uur aan het aanleg
gen van een zigzag schuilloopgraaf
naast de schuur, in noodgevallen
geschikt voor circa twaalf perso
nen.
Aangezien het 's morgens zeer rus
tig bleef, besloten wij daarna de best
draagbare spullen uit het huis van
Zwarts te halen en op de zolder van
Haytink te brengen. Gewapend met
kruiwagen gingen we met zijn vie
ren, d.w.z. de Zwarten, Nora en
ik op pad. Matrassen, dekens, lin
nengoed enz. enz. werden opgela
den en vertransporteerd. In de
vroege middag hebben we nog wat
eetbare waar gehaald. Toen we op
die tocht bij het huis van "Vonkert"
kwamen, zagen we daar enige lie
den met een verrekijker in de rich
ting Lochem turen. Wij erheen en
men vertelde ons, dat van de Lo-
chemse kerktoren twee vlaggen
wapperden. Dat moesten we zien
en werkelijk, het symbool der vrij
heid was op circa vijf kilometer af
stand te ontwaren.
Toch begon ik, daar het zo rustig
bleef, te twijfelen of onze bevrij
ding werkelijk wel zo dichtbij was.
's Middags hebben we buiten in
het zonnetje een paar uur gepraat
met de joviale kwartiermaker, die
ons van zijn huis en wederwaar
digheden vertelde en ons de wer
king van een handgranaat uitlegde
en, tot grote schrik van de in huis
verblijvenden, ook demonstreerde.
Bescheinigung!
Laat in de namiddag vertrokken
Hitlers dienaren. We moesten het
kwartier echter in orde en onbezet
houden, aangezien zij 's avonds
terug zouden komen.
Kort nadat we ons avondbrood ge
nuttigd hadden verschenen weer
twee Duitsers in "Feldgrau" Zij
kwamen in de waskamer door de
deeldeur en legden voor Opa,
Zwarts en mij een briefje op tafel,
waarop te lezen stond in potlood
schrift:
"BESCHEINIGUNG"
4 Seiten Speck
2 Schinken
100 Eier
4 Hühner
en daarna het nummer van het on
derdeel enz.
De heren kwamen dus spek, ham,
eieren en kippen vorderen en wel
voor hun aan het front strijdende
kameraden.
De jongste, een klein, dikdoend
manneke van ca. 20 jaar deed het
woord. Ik antwoordde hem, dat
de boer zoveel niet kon leveren,
zelfs niet eens in voorraad had. Dat
was niet erg, zei hij, dan moesten
we maar geven, wat wel in voor
raad was, waarop ik weer te berde
bracht, dat het toch wel zeer on
billijk was, dat zij één boer uit ve
len kozen en die finaal leegzogen.
"De weg die jullie bewandelen is
verkeerd" argumenteerde ik. "In
zo'n geval moet je je tot de burge
meester wenden, die dan via de be
treffende autoriteiten een slacht-
vergunning kan verstrekken, zodat
niet een willekeurige boer zijn win
tervoorraad behoeft te offeren".
Hij gaf toe, dat het niet billijk was,
zoals zij handelden, maar zij had
den geen tijd, "die Kameraden an
der Front" moesten en zouden eten
hebben en zij zouden het hun bren
gen.
Ik weer zeggen, dat de boer het
niet had, dat de weg verkeerd was,
hij weer antwoorden, dat we dan
maar de voorraad zouden overge
ven, ik weer zeggen, dat er geen
spek genoeg was, hij weer enz.
25 gulden
Zwarts en ik schijnen toen nauw
geestelijk contact gehad te hebben,
want ik zag hem al enige keren de
buitendeur uit laveren en kennelijk
de weg naar de deur van de achter-
keuken bewandelen. En inderdaad,
nadat het gesprek met de broeders
via heftiger bewoordingen in drei
gementen van "Beslagnahme" was
overgegaan en zij na die dreigemen
ten overgingen tot uitvoering daar
van, bleek me, dat de huisgenoten
inmiddels de wimme bijna geheel
hadden leeggehaald.
Nu toonde de oudste mof zich het
meest actief. Hij was op een stoel
geklommen en had de paar kleine
zijdjes spek van het "september-
varken" gepakt. Daarna verdween
hij in de kelder om met een mandje
met eieren terug te komen.
Johanna ontpopte zich als een
meesterlijke actrice. Het was hart
roerend haar smeekbeden om meer
te mogen achterhouden, te horen.
Ook Opoe deed braaf mee met de
komedie, terwijl Opa zich werke
lijk opwond en te keer ging over
"dieven", "plunderaars" enz. Toen
ze het spul in de zak hadden, Jo
hanna huilend terneer zeeg en Opoe
kermde "Ach, ach" vroeg Opa met
theatraal gebaar: "en het geld?"
"Wieviel kostet das" vroeg de mof,
"und achten Sie wohl, wir zahlen
nicht schwarz". "Wel, wel viefen-
twintig gulden", antwoordde Opa
en prompt opende de kleine z'n
portefeuille en legde een briefje van
f 25,- op tafel. Aan geld ontbrak
het de stakkers niet, wel aan enig
begrip van de situatie. Als ze den
ken, dat ze winnen, verliezen ze.
Ze kunnen zich niet indenken, dat
men kan doen of men verliest, ter
wijl men de overwinning reeds in
de zak heeft.
Granaten in de nacht
's Avonds vertelde ik het geval aan
enige soldaten. De troep was n.l.
om een uur of tien weer boven
water gekomen. Ik verbeeldde me,
dat ze elkaar enigszins spijtig aan
keken; net of ze zich bedrogen
voelden. Hadden ze zich iets der
gelijks voorgenomen? Wat zij die
middag en avond hadden uitge
voerd, kon ik niet te weten komen.
Wel vertelden zij, dat ze die nacht
vroeg zouden vertrekken en tenein
de kracht te verzamelen meteen ter
hilde zouden gaan, hetgeen ge
schiedde. We hadden nog afge
sproken, dat ze ons zouden wek
ken als ze weg gingen, opdat wij
34
Land van Lochem 2005 nr. 2