Onze bevrijding te Laren (Gld.)
K. Weenink
De onderstaande herinnering aan de bevrijding te Laren werd
in 1946 opgeschreven door Karel Weenink, die in deze
periode met zijn vrouw Nora inwoonde bij de familie Zwarts
in Laren. Uiteindelijk kwam het verslag door erfenis in bezit
van de familie Kelhout-Zwarts, die het aan het Land van
Lochem ter beschikking stelde. Een boeiend verhaal over de
laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog en de bevrijding
in Laren.
op Lochem? Een andere herinne
ring uit de bezettingstijd bracht het
vermoedelijke antwoord. Het speel
de ook al in het jaar 1944. Met m'n
vriend Wim Rhebergen ging ik te
gen de avond nog even Lochem
in, via de Westerwal richting
Nieuwstad. Welke dag is me ont
schoten. Bij het Joodse schooltje
iets voorbij de Synagoge stond een
lichte Duitse vrachtauto. De deur
van het schooltje stond open.
Nieuwsgierig als we waren, slo
pen we naar binnen. We keken onze
ogen uit, want de school was
volgestouwd met munitie, o.a.
handgranaten, pantservuisten, ko
gels, enz. We stonden overigens
gauw weer buiten. Enkele Duitsers
die met kisten aan het sjouwen
waren hadden ons in de gaten. Dat
was dus snel wegwezen. Wat we
toen gezien hadden, heb ik in ver
band gebracht met het bombarde
ren in deze buurt. Café Bielderman
lag hier namelijk vlak achter. De
piloten hadden "gelukkig" hun doel
gemist, de buurt was aan een ramp
ontsnapt.
Herinneringen aan de bevrij
ding
Weinigen zullen in streken
als de onze, waardoor de
oorlogswals rolde, niet
weten hoe een brandend huis er
van dichtbij uitziet en welk beeld
het op afstand vertoont.
Van dichtbij ziet men het vuur min
of meer geleidelijk om zich heen
grijpen, stukken muur omvallen,
plafonds neerstorten; in ieder ge
val wordt men gegrepen en in ze
kere zin geboeid door de finesses.
Een brand op afstand heeft één
hoofdkenmerk, n.l. vuur, inderdaad
nu weer oplaaiend dan weer afne
mend, maar finesse ziet men niet.
Aan deze beelden moet ik denken,
nu ik, ongeveer een week na de
bevrijding van Laren wil proberen
onze belevenissen direct vooraf
gaande aan en tijdens onze
"bruggenhoofdperiode", in mijn
herinnering terug te roepen en op
schrift te stellen.
Er werd een bruggenhoofd ge
vormd en uitgebreid. Twee aanval
len, ondernomen door Frans-Ca
nadezen werden afgeslagen. De
derde, waarbij meer Schots-Cana
dezen werden ingezet, slaagde.
Donderdag, 5 april 1945, 's mid
dags om 14.30 uur was Laren
van Duitsers gezuiverd. Dit was de
brand op afstand. Wij hebben de
brand van dichtbij gezien en fines
ses waren er in overvloed. Alleen
de volgorde! Meestal weet men
later nog waar het vuur ontstond,
wat brandde, wat wonder boven
wonder gespaard bleef, wat op het
laatst toch nog moest ondergaan
en wanneer er geen gevaar meer
was voor uitbreiding. Maar de juiste
volgorde en zeker de juiste tijd de
afzonderlijke feiten betreffende is
men kwijt. Toch was er gelukkig
een volgorde. Immers ik stel me
voor, dat velen van ons vlucht-
clubje geestelijk geknakt, of totaal
onverschillig geworden zouden
zijn, indien alle grote spanningen
ineens over ons zouden zijn uitge
stort. Daarom wil ik trachten onze
ervaringen,voor zover ik die ook
zelf heb meegemaakt, in chrono
logische volgorde weer te geven.
Terug in Laren
Op vrijdag 23 maart beëindigde ik
mijn laatste controletocht en wel
met een stevige trap van Den Ham,
via Wierden, Goor en Markelo naar
Laren. Die dag en ook de dag er
voor stonden er kennelijk dingen
te gebeuren. Ontzaglijk veel vlieg
tuigen, hoofdzakelijk bommenwer
pers torsten hun lugubere last naar
Duitsland en bombardeerden en
passant doelen in Oost-Nederland,
o.a. Doetinchem, Varsseveld, Rijs-
sen, Nijverdal, Goor, enz.
Toen ik thuis kwam, maakte ik te
gen mijn huisgenoten de opmer
king, dat ik het gevoel had, juist
voor de bui binnen te zijn en inder
daad hoorden we de volgende dag,
dat Generaal Montgomery met
donderend geweld een viertal
bruggenhoofden tussen Emmerik
en Wezel had weten te forceren.
Naast de hoofdstrijd in Duitsland
zelf, bleek met het melden van
straatgevechten in Emmerik, dat
een uitloper van plan was van het
oosten uit onze Gelderse Achter
hoek binnen te rukken, heel onaar
dig voor de Duitsers, die een half
28
Land van Lochem 2005 nr. 2
