Het leven gaat door; Lochem en de wereld in mei 1945
CeesJan Frank
Het is halverwege mei 1945.
Lochem is bevrijd. Na de
enerverende laatste oor
logsdagen en de vreugdevolle be
vrijdingsfeesten keert langzaam de
rust terug in het kleine stadje aan
de Berkel. Er is echter veel werk
aan de winkel. Schade aan gebou
wen, wegen en bruggen moet
worden hersteld; scholen hervat
ten hun lessen en bedrijven ope
nen hun deuren weer; het nieuwe
bestuur, de volkshuisvesting, de
opvang van repatrianten en talloze
andere zaken vragen veel aandacht.
In de inmiddels weer legale kran
ten is er iedere dag over te lezen.
Een willekeurige aflevering van De
Vrije Pers, het dagelijkse bulletin
van de samenwerkende ex-illegale
organen, waaronder Trouw, Het
Parool, Vrij Nederland, De Waar
heid en Christofoor, verschenen in
de weken na de bevrijding, geeft
een aardig beeld van een samenle
ving, die met opgestroopte mou
wen weer orde in de chaos pro
beert te scheppen. Dat gebeurt in
vele grote en kleine berichten over
landspolitieke aangelegenheden,
overheidsmaatregelen en plaatse
lijke nieuwtjes. Zo ook de editie Lo-
chem van zaterdag 19 mei 1945
(1e jaargang, nr. 35), die in dit korte
artikel centraal staat.
Nederlands nieuws
Het hoofdartikel in deze aflevering
handelt over de zuivering van het
Nederlandse ambtenarencorps,
met het doel het vertrouwen in de
overheidsinstanties aan de Neder
landse burger terug te geven. Het
ambtenarencorps van openbare
diensten, politie, arbeidsbureaus,
onderwijs, etcetera was in de oor
logsjaren zoveel mogelijk dienst
baar gemaakt aan de Duitse bezet
ter en moest nu worden gezuiverd
van, zoals de krant het omschrijft,
de minder betrouwbare elementen,
zelfs van minder betrouwbaar
schijnende elementen. De zuive-
ringsmaatregelen konden al naar
gelang de ernst van verdenking be
staan uit het bevel tot (tijdelijk) sta
ken van de werkzaamheden, met
behoud van bezoldiging; verder uit
schorsing uit een functie, zonder
doorbetaling en in het ergste geval
definitief ontslag en eventuele in
ternering. De Nederlandse bevol
king werd gevraagd niet te licht
vaardig te oordelen en duidelijk
onderscheid te maken tussen de
ambtenaren die zich opzettelijk
schuldig hebben gemaakt aan on
trouw aan het wettelijke gezag en
dus landverraad, en degenen die
trouw waren gebleven aan konin
gin en regering.
Vervolgens is er een bericht over
de zorgwekkende toestand van de
volkshuisvesting in Nederland.
Talloze woningen zijn verwoest of
zwaar beschadigd, terwijl er in de
oorlogsjaren nauwelijks nieuw
bouw heeft plaats gevonden. Al
leen al in zuidelijk Nederland zijn
30.000 woningen onherstelbaar
vernield, de grote steden niet eens
meegerekend. De boodschap is,
dat men jaarlijks ongeveer drie
maal zoveel woningen zal moeten
bouwen als in de jaren voor de
oorlog om de achterstand van
200.000 huizen in tien jaar tijd weg
te werken. De ergste woningnood
zal zo snel mogelijk via de bouw
van noodwoningen en het bewoon
baar maken van beschadigde ge
bouwen gelenigd moeten worden,
dit in verband met het tekort aan
arbeidskrachten en de materiaal-
schaarschte. Voor den landbouw is
het van groot belang, dat de be
schadigde boerderijen weer bruik
baar worden gemaakt en dat nood-
boerderijen voor de vernielde
gebouwd worden. In verband met
de voedselvoorziening is deze
bouw het meeste urgent. Daarna
komt de bouw van noodwoningen
aan de beurt, dan het volledige
herstel van de woningen, waarna
ten slotte tot den bouw van per-
manente huizen kan worden over
gegaan, aldus de Vrije Pers.
Ook een bericht over het medio mei
1945 grotendeels hervatte post
verkeer is doortrokken van de bij
zondere situatie in het bevrijde Eu
ropa. Het artikel geeft een actueel
overzicht van de mogelijkheden in
het binnenlandse en internationale
postverkeer. Gewone briefkaarten,
maar géén prentbriefkaarten
kunnen al vanuit en naar alle plaat
sen in Nederland worden gezon
den. Aangetekende post is nog niet
toegestaan. Ook kunnen er ge
wone brieven en briefkaarten aan
de Nederlandse en geallieerde
strijdkrachten in Noordwest Eu
ropa worden verstuurd en zoge
naamde Roode Kruisberichten, in
het binnenlandsch verkeer, voor
Nederlandsche geëvacueerden in
België en in het internationale ver
keer. Verder bestaat de mogelijk
heid berichten voor krijgsgevange
nen te versturen. De benodigde
formulieren zijn voor de familiele
den verkrijgbaar bij de plaatselijke
burgemeesters.
Uit de bankwereld te Amsterdam
vernemen we de mededeling, dat
mr. L.J.A. Trip zijn functie van Pre
sident der Nederlandsche Bank, na
onderbreking in de oorlogsjaren,
weer op zich heeft genomen.
Over de grenzen
Het internationale nieuws rept over
de voortdurende oorlog in het
verre oosten en de internering van
verscheidene honderden S.S.-ers
op het kale eiland Nordstrand bij
Sleeswijk-Holstein. Men (de Ame
rikanen) waakt er zorgvuldig voor
de S.S. afzonderlijk te houden van
de Wehrmacht, zo schrijft de Vrije
Pers. Tenslotte wordt in een kort
berichtje verhaald van de 2,5 mil
joen buitenlandse arbeiders, die bij
de bezetting van Duitsland daar
werden aangetroffen. 40 daar
van waren Russen, 25 Fransen,
8
Land van Lochem 2005 nr. 1
