Dat alles kan umdat zon 475 met-
warkers verteld hebt wat ze wisn
aover benamingen van stukken
grond en boerderiejen. Meer as
4100 verschillende namen hebt ze
op-eneumd. Dat ze ok op-etekend
bunt, he'w te danken an mevrouw
Schot en de heren Pasman (dén
jammer genog ao verleden is),
Hoentjen en Steenman. Dee hebt
der ik wet neet hoovölle uren in-
estokken.
Datzelde geldt veur mevrouw
Dijkhuizen, dee de kaarten etekend
hef en de 4100 namen stuk veur
stuk op de goeie plaatse eplakt hef.
Hoovölle tied dat alles ekost hef,
wet ik wel umdat mevrouw Dijk
huizen 't mie in één van eur breven
eschreven hef: 700 uur! 700 Uur
en ton was ze der nog neet met
kloor. Dat is dan gebeurd -beste
anwezegen- op vriewillege basis;
door meuge wie hier wel 'n paar
seconden bie stille staon. Gert
Agelink -vriewilleger van ons Sta
ring Instituut- hef de namen op de
computer ezet en dat doo'j ok neet
effen op één middag. Wim van
Keulen hef de lay-out verzorgd, ok
al zon geduldwark. Ok de beide
coördinatoren -Jennie Nengerman
en Ben Kok- hebt der heel völle
uren in-estokken; gratis veur niks.
Ben hef behalve de coördinatie ok
nog de foto's emaakt dee in disse
uutgave staot. Bertha, ie bunt dan
wel gelukkeg getrouwd met Ben,
maor wat ducht oe: mag ik zeggen
dat dit book 't gezameleke kindjen
van Jennie en Ben is? Loes Maas
hef der veur ezorgd dat alles naam-
kun-deg verantwoord is. Naam
kunde is 'n vak-appat woor ik as
dialectoloog bewondering veur
heb. Laes de inleiding van me
vrouw Maas en ie begriept woor-
umme. Al disse mensen wi'k harte-
lek bedanken, net zo as de spon
sors.
Hier zo'k mien verhaal können
stoppen, maor ik wille toch nog
effen deurgaon. Ene van de mooi
ste beuke aover onze streek is Oud
Achterhoeks boerenleven van
meester H.W. Heuvel. Heuvel
beschrif jeugdherinneringen dee
zich veurnamelek afspölt rond de
boerderieje Blauwe Hand [dee vin
ie op kaarte 08/07] in 't noorden
van de gemeente Lochem, in Oolde.
Door is Heuvel namelek in 1864
geboorn. Wat noe zo adeg is, is
da'j an de hand van ons veldna-
menbook tochtjes dee Heuvel be-
schrif, volgen könt. En dooraover
wi'k nog wat vertellen. Luuster
naor wat Heuvel schrif op blad-
ziede 322:
"Ginder bij de hofstede Holterman
stond nog in de 18e eeuw een oud
kasteel. Grachten omringen nog
den Binnenhof waar zulke mooie
vruchtboomen staan, maar de
grachten om den Buitenhof zijn
grootendeels gedempt of half dicht
gegroeid".
Holterman steet op kaarte [08/11]
en de grachten van dat olde kas
teel bunt op dee kaarte nog heel
mooi te zeen.
Op blz. 13, in 't Hoofdstuk Op den
schoolweg, neumt Heuvel wat noe
't Spaanse Venne [14/01] en 't
Nielandsveld [13/04] heet. Heuvel
schrif:
"Noordwaarts van onze school op
een tien minuten afstand lag het
Spaansche Veen, waar lang gele
den de Spanjolen hadden gelegen,
zooals de overlevering wilde. Naar
't Westen was Nijlands veen, ook
een mooie plas. Als om twaalf uur
de school uit is, loopen we naar
een van beide ijsbanen. Daar zijn
de jongens aan 't schaatsenrijden
en de meisjes aan 't "slieren".
Op Nijlands veen is een reeks van
groene eilandjes: Tessel, Vlieland
en zoo verder noem ik die".
't Zol wel heel arg verdacht waenn
as de namen van dee eilandjes -dee
der allange neet meer bunt en
woorvan de namen deur Heuvel
bedacht bunt- ok noe nog deur de
informanten op-egeven waren.
Was dat wel 't geval, dan kon 't
haoste neet anders of de informan
ten hadn dee namen ehaald uut
Heuvel zien book. Gelukkeg -veur-
al veur Loes Maas dee as naam-
kundege kiek hef op wat betrouw-
boor is en wat neet- is dat dus neet
an de orde.
En dan disse passage, op blz. 216:
Hoofdstuk Schadden opzetten.
Schadden bunt heideplaggen dee in
dit geval as brandstof gebruukt
wodn. Doorumme ok mot ze nao-
dat ze uut de heide estokken bunt,
dreugen. Ik citeer weer Heuvel:
"Verder achter in 't Broek bij het
laatste huis daar in de wildernis,
waar geen land meer achter is,
moet ik op Zaterdag schadden op
zetten. Het Vellert heet de heide-
hoek met een veenachtige laagte
aan 't eind. De naam Vellert of Val-
lert komt meer in broekstreken
voor. Of daar valkuilen voor wol
ven en ander wild gedierte waren,
heel lang geleden?".
't Broek en Veller kö'j vinden op
kaarte 07. Of de verkloring van 't
Veller dug, wet ik neet, door mo'k
't later nog maor 's dufteg aover
hebben met Loes Maas.
"Bij Haneveld [04/08] gaan we door
de voorde (dat is noe de Dorther-
beek [op kaarte 05/05]) en dan over
't wijde Hooge Venne [05/02,06].
Daar is een oude, nu met dennen
beplante landeweerd, die in onvei
lige tijden wel eens ruwe tooneelen
van vechten en doodslaan zal ge
zien hebben. We komen aan den
ingang van een dennenbosch en
Vader galmt een vèrklinkend
"hohooi!" dat van daarbinnen met
een luid "hola!" wordt beantwoord.
We moeten wachten, tot de plag-
genboer uit den kronkelenden weg
door de dennen voor den dag
komt".
Dat gif ons effen tied te filosofe
ren over dat bos. Umdat der in 't
Broek neet zo völle bos is, zol 't
good können dat 't geet um 't
Amsterdamse Bosje [van kaarte
05/02]. Doorvan is bie de inventa
risatie op-etekend dat onbekend is,
wee-t de eigenaar is. 't Zol ekocht
waenn deur iemand uut Amster
dam -vandoor dee name- dén dach
dat 't busken in Laren in 't Gooi
lae. Ton e tut de ontdekking kwam
dat dat neet 't geval was, had e de
aardegheid der af.
In Heuvels jeugd (rond 1870) was
dee naregheid der nog neet, anders
had e der vaste wel aover eschre-
ven.
Heuvel en zien vader gaot wieter:
"Daarachter opent zich weer de
wijde vlakte, heel ver weg, tot
ginds die popelrijen den loop der
Schipbeek aanduiden".
Interessant is dat Heuvel disse bek-
ke de Schipbeek neumt, bie onze
inventarisatie en op moderne kaar-
17
Land van Lochem 2004 nr. 1