Over de Bijzondere Vrijwillige Landstorm
Overgeleverd door Wim Nijman, begeleid door Jan Brouwer
De Bijzondere Vrijwillige Landstorm ontstond op 13 november 1918 ten gevolge van een
actie van het lid van de Tweede Kamer voor de ARP, L.F. Duymaer van Twist, betrouwbare
dienstplichtigen die met groot verlof waren, op te roepen vrijwillig onder de wapenen te komen
om in Den Haag en Rotterdam de revolutie te keren.
Op 14 november waren er
reeds 600 vrijwilligers uit
Friesland in Den Haag aan
gekomen. De volgende dagen
groeide dit aantal sterk. Nog in
november 1918 werd deze orga
nisatie geformaliseerd en openge
steld voor alle oud-dienstplichtigen.
In 1919 steeg het aantal vrijwilli
gers van 20.000 tot meer dan
40.000. De eerste officiële mobili
satie van de BVL vond plaats in
maart 1920 toen in de Achterhoek,
bij 's-Heerenberg een inval van
Duitse Spartacisten gevreesd werd.
Op dat moment was de Reichs-
wehr in Wesel in felle gevechten
gewikkeld met communistische
opstandelingen en het gevaar was
niet denkbeeldig dat de strijd zich
op Nederlands grondgebied zou
voortzetten."
Het bovenstaande fragment is over
genomen uit: Nederland en de Vre
de van Versailles. De auteursrech
ten van dit artikel berusten bij dr
W. Klinkert en Stichting Studiecen
trum Eerste Wereldoorlog. Dr W.
Klinkert is universitair hoofddocent
Militaire Geschiedenis aan de Ko
ninklijke Militaire Academie te
Breda. Naast zijn docentschap aan
de K.M.A. is dr Klinkert verbon
den aan de Sectie Militaire Ge
schiedenis van de Koninklijke
Landmacht in Den Haag.
Wim Nijman, actief lid van het His
torisch Genootschap Lochem -
Laren - Barchem, heeft herinne
ringen aan en gegevens over de
Bijzondere Vrijwillige Landstorm,
met betrekking tot Lochem en
omstreken.
Nijman: "Vroeger ging je als kind
spelen in en bij de zogenaamde
soldatenkoelen. Dat waren kuiltjes
en heuveltjes in het bos achter het
huis van opa en opoe, daar waar
nu Ruighenrode is. Van iemand die
eens ging verhuizen kregen we een
stapel oude kranten en tijdschrif
ten. Daaronder bevonden zich ook
uitgaven van de Bijzondere Vrijwil
lige Landstorm. Ook in Lochem
was de Bijzondere Vrijwillige Land
storm actief. De vrijwilligers gin
gen vaak op zaterdagmiddag oefe
nen in de buurt van punt A (zie
tekening). Ze kwamen dan op de
fiets, een oude doortrapper met een
zogenaamde bandrem. Soms trok
ken ze een fietskarretje met daarin
materiaal. De vrijwilligers hadden
een grijs uniform aan. Op de
schievenbult (van schijven) hiel
den de vrijwilligers dan schiet
oefeningen (punt B op de
tekening).In dezelfde omgeving
had de gemeente Lochem een
bomenvoorraad. De bomen wer
den, als ze groot genoeg waren,
ergens anders in de gemeente aan
geplant. Die bomenvoorraad werd
het arboretum genoemd."
Wim Nijman bladert wat door de
oude tijdschriften en toont een uit
gave van het Maandblad voor de
Leden van den Bijzonderen Vrij-
willigen Landstorm in Overijssel en
Gelderland. Het blad is van 29 mei
1923 en verschenen in een oplage
van maar liefst 11.000 exemplaren!
Nijman heeft ook een gelegen
heidsuitgave in zijn bezit, gepubli
ceerd naar aanleiding van de na
tionale landstormdag te 's-Graven-
hage op 27 september 1928 ter
herdenking van het 10-jarig bestaan
van de Bijzondere Vrijwillige Land
storm. In deze uitgave veel foto's
van adellijke personen, andere
hoogwaardigheidsbekleders en le
den van regionale afdelingen van
de Landstorm.
Nijman: "Men was toentertijd
14
Zutphenseweg
Een door Wim Nijman vervaardigde schets van
het gebied begrensd door de Zutphenseweg,
de Vordenseweg en de Dwarsweg/Gageldijk.
De punten A, B en C markeren respectievelijk
het oefenterrein van de vrijwilligers, de schie-
venbult en het arboretum.
Land van Lochem 2004 nr. 1
Majoor C. Koning, Commandant
Landstormkorps "De IJssel".
