Boekensignalement
CeesJan Frank en Bennie te Vaarwerk
In deze rubriek worden nieuwe uitgaven gesignaleerd waarin de historie van de gemeente
Lochem een rol speelt.
J. Brouwer, B. Mooibroek en C. Sigger (redactie
commissie), Je kunt er niet omheen. Prins
Hendrik School. Een eeuw Christelijk onder
wijs 1903-2003. Jubileumboek ter gelegenheid
van 100 jaar christelijk onderwijs te Lochem,
Lochem 2003, 44 p.
In mei 2003 werd op uitbundige wijze het 100-jarig
bestaan van de Prins Hendrik School gevierd. Ter
gelegenheid van het jubileum werd een boek sa
mengesteld over de geschiedenis van deze school
voor lager christelijk onderwijs, die zijn deuren
opende op 2 januari 1903. In de eerste hoofdstuk
ken krijgen we een goed beeld van de periode vóór
1903, waarin jarenlang geijverd werd voor de stich
ting van een christelijke onderwijsvoorziening in Lo-
chem, en over de periode tot en met de Tweede
Wereldoorlog. Zo vertelt Meester Beeftink over de
de PH-school in oorlogstijd, een moeilijke periode,
waarin de school gevorderd werd door de Duitsers
en er op verschillende plaatsen aan kleine groepjes
kinderen aan huis les werd gegeven. Daarna staat
in een vijftal hoofdstukken telkens een schoolhoofd
centraal in een chronologische beschrijving van de
belangrijkste gebeurtenissen vanaf 1946 tot op he
den. De uitgave is geïllustreerd met tal van oude
schoolfoto's en groepsfoto's van leerkrachten, be
schikbaar gesteld door oud-leerlingen, leerkrachten
en bestuursleden.
CeesJan Frank
H.J. Versfelt, De Hottinger-atlas van Noord- en
Oost-Nederland 1773-1794, Groningen 2003, ca.
250 p.
Meer dan 200 jaar geleden zijn grote delen van het
Noord- en Oost-Nederland in kaart gebracht door
een aantal militaire ingenieurs onder leiding van
kapitein J.H. Hottinger. Dit zeer minutieuze werk
leidde tot een groot aantal fraai uitgevoerde en zeer
gedetailleerde militair-topografische kaarten,
waarop niet alleen de voor de landsverdediging be
langrijke vestingen werden vastgelegd, maar ook
de vele nederzettingen, verschillende landschappen,
wegen en rivieren, buitenplaatsen, tollen, molens en
tal van andere elementen. Voor het eerst zijn de
prachtige kaarten, die lange tijd in de gesloten mili
taire archieven waren opgeborgen, in kleur voor het
grote publiek toegankelijk gemaakt in de Hottinger-
atlas. Het is een uitgave van Heveskes Uitgevers
te Groningen in samenwerking met de Drentse His
torische Vereniging te Assen. In de atlas krijgen
we een goed beeld van hoe grote delen van Dren
the, Groningen, Overijssel en Gelderland er in de
tweede helft van de achttiende eeuw hebben uitge
zien. De kaarten bestrijken de omgeving van de stad
Groningen, de oostelijke randen van de provincies
Groningen en Drenthe, vrijwel de gehele provincie
Overij ssel, de Gelderse Achterhoek, het IJsselgebied
en de omgeving van Arnhem en Nijmegen. Ook
het gebied van de tegenwoordige gemeente Lochem
is in een aantal kaarten vertegenwoordigd. Opval
lend zijn de oude stadskern met de grachten, de
vele landgoederen en de oude akkercomplexen, die
een contrast vormen met het weidse, nog nauwe
lijks in cultuur gebrachte land. De atlas is voorzien
van een uitvoerige inleiding en kan een belangrijke
aanwinst worden genoemd voor het historisch-geo-
grafisch onderzoek in Noord- en Oost-Nederland,
en voor een ieder die geïnteresseerd is in de ge
schiedenis van zijn woonomgeving.
CeesJan Frank
Feike Reitsma, De kerk van Lochem in woelige
tijden (1608-1628).
Uit de Kerkeraadsverslagen der Nederduitsch Ge
reformeerde Gemeente te Lochem (Lochem, 2003)
De bundel is ontstaan uit een artikelenserie die ge
publiceerd is in het maandblad van de Verenigde
Protestantse Kerkgemeenschap Lochem. Het is
gelukkig bepaald geen theologisch geïnspireerde
kerkgeschiedenis geworden. Integendeel. Ik meen
dat Feike Reitsma erin geslaagd is de kerkgeschie
denis goed in te bedden in de lokale en regionale
geschiedenis. Bovendien zijn de artikelen goed lees
baar en vaak relativerend. De kracht van deze bun
del ligt in de combinatie van kerkgeschiedenis en
genealogie. Lochemers en hun verwantschappen
geven invulling aan het plaatselijk kerk-zijn in een
tijdsgewricht dat op lokaal niveau in het Land van
de Berkel nog maar zelden zo uitvoerig onderzocht
is. Het heeft wel tot gevolg dat je af en toe wel
eens even terug moet om de grote lijn in de gaten te
houden. Een grote feitenkennis en een niet afla
tende speurzin maken dat de auteur verbanden weet
te leggen die anderen niet zo snel zullen zien. Deze
combinatie heeft geleid tot een boek met veel
nieuwe feiten en verbanden. Wie Feike kent, weet
dat hij niet gauw genoegen neemt met een simpele
34
Land van Lochem 2003 nr. 2
