het gelijknamige riviertje. Ook
die schouw is thans overgegaan
op het Waterschap Rijn en IJssel.
Het Waterschap van de Berkel
bestond van 1882 tot 1997. Hoe
zat het dan voor 1881? Wie lette
toen op het grillige riviertje?
In de na-Napoleontische tijd nam
aanvankelijk het Rijk de zorg
voor de rivier op zich. Medio
19e eeuw werd het onderhoud
overgedaan aan de Provincie.
In de laatste jaren voordat het
Waterschap van de Berkel werd
opgericht nam het Rijk de zorg
weer over. Al stelde dat toen niet
veel meer voor.
In de 17e en 18e eeuw was het
Zutphen, dat zich het meest om
de Berkel bekommerde. Er is een
schouwrapport uit het jaar 1633,
waarin meester Emond Helle-
raad, stadsbouwmeester van Zut-
phen, de gehele onderhoudstoe-
stand van de Berkel, inclusief
sluizen en bruggen, in kaart
heeft gebracht. Dit laatste let
terlijk, want behalve dat Emond
Helleraad een rapport opmaakte,
maakte hij een volledige over
zichtstekening van het riviertje.5
De tekst van het rapport is door
de deelnemers aan de paleo-
grafische leeskring ontcijferd.
Een gedeelte daaruit staat in dit
Land van Lochem afgebeeld.
Tenslotte
De oude archieven van het hui
dige Waterschap Rijn en IJssel
zijn openbaar en bevinden zich
in de archiefbewaarplaats van
het waterschap, Hoofdstraat 98
te Terborg. De oudste archieven
gaan terug tot ca. 1400.
Het Waterschap Rijn en IJssel
heeft een archiefbestand van on
geveer 70 archieven en het bezit
een uitgebreide kaartencollectie.
Belangstelling?
Doorgaans is de archiefbewaar
plaats op maandag- en donder
dagmorgen open. Bel s.v.p. eerst
met mij, Henriëtte Marsman,
voor een afspraak.
U kunt naar mij vragen via het
telefoonnummer 0314 - 369369
(hoofdkantoor Waterschap Rijn
en IJssel te Doetinchem).
t Professor Dr. Herman Schuttevaer
1905 - 2003.
Hij werd op 20 september 1905 geboren in Friese Langezwaag (Friesland) en kwam in 1907 aan de Nieu-
weweg in Lochem wonen. Hier groeide hij op en vanaf eind jaren twintig werkte hij bij het ministerie van
financiën. Hij was raadsheer, vice-president van het Haagse Gerechtshof en hoogleraar burgerlijk recht
aan de universiteit van Utrecht. Hoewel hij in het westen woonde (sinds 1970 in Voorschoten) volgde
hij de ontwikkelingen in Lochem op de voet. Hij was lid van de Historische Vereniging en donateur van
de Stichting Streekgeschiedenis en later van het Historisch Genootschap Lochem Laren Barchem,.Tot
op zeer hoge leeftijd logeerde hij elk jaar enkele weken in hotel Hof van Gelre. Zijn vriend Albert Roos
verwoordde zijn verbondenheid met Lochem zo:
"Herman dood? Het is niet te geloven. Ik zie hem nog voor mij, de laatste keer dat ik hem opzocht in
Voorschoten, vorig jaar augustus. Oud, maar levendig, geïnteresseerd, vol humor.
We spraken over zijn moeder, mijn ouders, wat ze ons meegegeven hebben, en natuurlijk over zijn
lievelingsonderwerp: de Lochemse en Achterhoekse mensen, hun samenleven, hun aard en gewoonten,
hun taal vooral, waarin hij zwelgde als in een lekker bord soep.
Dat alles had zijn oorsprong in zijn jeugdherinneringen, de 20 jaren of zo die hij in Lochem had door
gebracht in het huis op de Nieuweweg met moeder en broer, op de lagere school en Mulo, met vrienden.
Die ervaringen heeft hij treffend beschreven in "Een stadswandeling omstreeks 1915", volgens mij het
gevoeligste, meest spontane van zijn vele werken. Ik lees daar op blz 9, als hij langs de Coöperatie,
hoek Tuinstraat-Het Ei loopt: "Daar even kijken, want je ziet ze achter de ramen bezig met brooddeeg
te kneden, een mooi gezicht". Die laatste drie woorden uit de kindermond volgen als een nagedachte op
de objectieve beschrijving van wat er in die winkel te zien is; het is alsof hij de klok zo'n negentig jaar
heeft teruggedraaid.
Herman dood? Nee, in volle vitalitiet regeert hij in mijn hersenen.
Lang zal hij leven!"
Albert Roos, Kirkwood, Missouri USA.
31
1 archief Lymerse Schouwpolder (ar
chieven Waterschap Rijn en IJssel) inv
nr. 938, vidimus uit 1607
2 arch. Lymerse Schouwpolder inv.nr. 978
3 een heemraad is een bestuurslid van
een waterschap
4 een substituut-dijkgraaf is de plaatsver
vanger van de dijkgraaf
5 Waterschap Rijn en IJssel, collectie
Waterschap van de Berkel
Land van Lochem 2003 nr. 1
