Boekensignalement
CeesJan Frank
In deze rubriek worden nieuwe uitgaven gesignaleerd waarin de historie van de gemeente
Lochem een rol speelt.
B. Drenth - Het boerenerf in vroe
ger tijd. De noordoostelijke
Achterhoekuitgave van de Stich
ting tot behoud van boerderij en
erf in Gelderland, i.s.m. Uitgeve
rij Blauwdruk, Wageningen
2002, 38 p. ISBN: 90-75271-08-5
Baukje Drenth gaat in deze bro
chure, een samenvatting van een
omvangrijker onderzoeksrapport,
in op de streekeigenheid van het
boerenerf en speciaal de boeren
erven in de noordoostelijke
Achterhoek. Haar studiegebied
omvat de buitengebieden van de
kernen Lochem, Laren. Borculo,
Neede, Vorden, Hengelo. Ruurlo
en Lichtenvoorde.
De kenmerken van boerenerven
binnen verschillende landschaps
typen, de situering van de gebou
wen, inrichting, bebouwing, erf-
beplanting en -verharding en
vele andere aspecten komen aan
de orde. Gok wordt stilgestaan bij
de vele veranderingen, die de
boerenerven hebben ondergaan.
De tekst wordt verduidelijkt door
vele foto's, plattegronden en
vogelvluchtteken ingen
De inventarisatie van de streek
eigen kenmerken heeft geleid tot
een groot aantal aanbevelingen
voor herinrichting en beplanting
van verdwenen/aangetaste boe
renerven, waardoor dat streek
eigen karakter weer beter tot zijn
recht kan komen. Zo bevat het
boekje een overzicht van typische
boerenplanten (een- en twee
jarigen, vaste planten, knol- en
bolgewassen en heesters) die
vroeger in groten getale rond
boerderijen waren te vinden. Ten
slotte geeft de auteur een aantal
praktische tips, bijvoorbeeld voor
het maken van een goed beplan
tingsplan bij het opnieuw inrich
ten of aanpassen van het boeren
erf en beschrijft zij enkele alge
mene principes, waaraan het
Achterhoekse boerenerf zou
moeten voldoen.
R. Rutte - Stedenpolitiek en
stadsplanning in de Lage Landen
(12'k - lP* eeuw), Zutphen 2002,
175 p. ISBN: 90-5730-203-9
Rijk geïllustreerde uitgave naar
aanleiding van een promotie-on
derzoek bij de afdeling Middel
eeuwse Geschiedenis van het In
stituut voor Cultuurgeschiedenis
van de Universiteit van Amster
dam. In deze studie wordt onder
zoek gedaan naar de totstandko
mingvan een groot aantal steden
in de periode tussen circa 1100
en 1300, toen aan zeer vele ne
derzettingen in de Lage Landen
stadsrechten werden geschonken
of nieuwe steden werden ge
sticht. Vanuit architectuur
historisch, historisch-geografïsch
en historisch perspectief wordt de
stedenpolitiek van de heren, die
het destijds voor het zeggen had
den (de graven van Vlaanderen,
de hertogen van Brabant en de
graven van Gelre) uitvoerig be
schreven aan de hand van vele
voorbeelden. Zoals de inleiding
vermeldt is het "een onderzoek
naar de totstandkoming van pa
tronen van steden in het land
schap en de motieven die daar
aan ten grondslag lagen". In het
hoofdstuk "Gelre en het Sticht
Utrecht. Stedenpolitiek en stads
planning in het oosten" komen
onder meer de activiteiten van de
graven van Gelre aan de orde. De
intensieve stedenpolitiek van de
graven leidde tot de stadsrecht
verlening aan vele nederzettin
gen, waaronder Roermond,
Arnhem, Doesburg, Harderwijk
en Doetinchem. Natuurlijk ont
breekt ook Lochem niet, waarvan
de burgers in 1233 speciale vrij
heden kregen van Otto II van
Gelre. De Lochemse situatie
wordt beschreven op de pagina's
94-97 en geïllustreerd met de
stadsplattegrond van Jacob van
Deventer uit circa 1560. Overi
gens bevat het boek vele afbeel
dingen van historische stads
plattegronden, kaarten en
luchtfoto's en zijn er een uitge
breid notenappartaat en een lite
ratuur- en bronnenoverzicht op
genomen
G.J.K. de Vries (voorzitter
redactiecommissie) - Een eeuw
burgerzin. Werken aan welzijn in
Lochem, met tekstbijdragen van
L. de Boer, J, Brouwer, W.
Klomp. J. Ottink, A. Steenhuisen,
(uitgave van Stichting De Garve
bij zijn 25-jarig bestaan),
Lochem 2002, 300 p. ISBN: 90
9015460-4
Deze uitgave over honderd jaar
(1900-2000) welzijnswerk in de
meest brede zin van het woord in
de gemeente Lochem, verscheen
in september 2002 na een lange
en intensieve periode van onder
zoek, tekstsamenstelling en re
dactioneel werk.
Het resultaat mag er zijn: een mo
numentaal boekwerk met maar
liefst 26 hoofdstukken, die elk
een aspect uit de rijke "welzijns-
geschiedenis" van Lochem voor
het voetlicht brengen. De varia
tie is groot. Het thema welzijns
werk is ruim opgevat en strekt
zich uit naar alle hoeken van de
samenlevingen binnen alle lagen
van bevolking. Uitvoerig wordt
stilgestaan bij allerlei aspecten
met betrekking tot zorg, hulpver
lening en huisvesting aan bij
voorbeeld ouderen, minder be-
35
Land van Lochem 2002 nr. 3
