Sint Nicolaas-feest
ondergebracht - van meet af aan
in Duits vaarwater koerste - was
het moeilijk om collectanten te
werven. Vandaar dat een beroep
werd gedaan op de N.A.D., de
Jeugdstorm en de W.A. - uitein
delijk allemaal op Duitse leest
geschoeide organisaties.
Op 29 oktober 1943 meldde
de Lochemsche Courant dat de
Winterhulp van de commandant
N.A.D. - dit zal De Bock zijn ge
weest - fl. 20.000,had ontvan
gen voor de volksgenoten die
het moeilijk hadden. Dit betrof
de opbrengst van de collecte die
van 11 tot 16 oktober 1943 werd
gehouden.
Op dinsdag 13 oktober 1943
werd in de arbeidskampen Win
terswijk en Ampsen door een
gezelschap van de Nederlandse
Omroep (de verzuilde omroep
van voor de oorlog werd op last
van de bezetter in maart 1941
tot Nederlandse Omroep omge
vormd) een voorstelling gegeven,
tijdens een tournee door Oost- en
Noord-Nederland, omdat duizen
den mannen hadden geholpen
met de aardappeloogst.
Zes leerlingen van de Omroep,
onder leiding van Adriaan van
Hees, fanatiek nationaal-socialist
lieten zich tijdens dit aardappel
tournee van hun beste kanten
zien. Jan van Hees trad op als
conferencier, Fred Krom speelde
piano. Het was een voorstelling
die geheel in het teken stond
van nationaal-socialistische en
Germaanse broederschap. In
overeenstemming daarmee wa
ren de genodigden. Obersturm-
führer Feldmeister, een zekere H.
Looks, burgemeester Van Elten
van Lochem met echtgenote,
de groepsleider van de N.S.B.
te Lochem, op dat moment de
heer Schekman, en vele anderen.
Bekend is nog dat de kantine in
het kamp versierd was met vlag
gen, groen en blauw, naast de
portretten van de leider Mussert
- Mussert was inmiddels uitge
roepen tot leider van het Neder-
landse volk - en de commandant
van de N.A.D., De Bock. Of de
aanwezige niet-foute stafleden
en de jongens het zelf interessant
hebben gevonden is niet bekend.
Meestal werden op zo'n moment
de zaken met een korreltje zout
genomen.
Het was inmiddels eind 1943.
De Duitse terreur nam gestadig
toe, de Wehrmacht was overal
in Europa op de terugtocht en de
bevolking in West-Europa snakte
naar de bevrijding. Die zou ech
ter nog meer dan een jaar op zich
laten wachten. Voor de Lochemse
kinderen werd door de N.A.D.
van Ampsen Sinterklaas gevierd,
op zaterdag 4 december van het
jaar 1943 in de Schouwburg. St.
Nicolaas maakte eerst een rondrit
door de stad, waarna om twee
uur 's middags eenieder met zijn
kinderen was uitgenodigd voor
het feest binnen, waar men kon
genieten van een eenpansmaaltijd
die geheel was verzorgd door
Nederl. Arbeidsdienst
arbeidsmannen en -meisjes.
Het jaar 1943 is ten einde. Ook
de lichting die in juni onder de
schop kwam kon naar huis. In
middels waren voor de nieuwe
lichting die in januari 1944 zou
opkomen honderden jongeman
nen opgeroepen. Velen kwamen
niet. Men dook onder of liet zich
door middel van een verzonnen
kwaal ongeschikt verklaren voor
de dienst. De meeste plaatselijke
doktoren waren "goed" en gaven
al gauw een bewijs van onge
schiktheid. De keuringsartsen,
meest N.S.B.-ers, keurden de
meesten daarentegen zonder
meer goed.
Het jaar 1944 had juist zijn in
trede gedaan toen op 5 januari een
nieuwe groep jongens het kamp
Ampsen binnenstroomde. Bezie
ling om land en volk te dienen
was bij de meesten ver te zoeken,
maar als men niet kwam liep
men de kans naar Duitsland te
worden gestuurd om er te werken.
Dat was op dat moment - toen
het daar dag en nacht bommen
regende - geen aanlokkelijk voor
uitzicht. Bovendien voorzagen de
meesten wel dat het nu niet meer
lang zou duren. De berichten
van de BBC en Radio Oranje
uit Engeland waren gunstig en
iedereen had het over de invasie
die nu elk moment kon beginnen
om de bevrijding van Europa te
brengen. In het oosten rukten de
Sovjettroepen snel op en trokken
de Duitse legers zich steeds ver
der terug. Misschien tegen beter
weten in waren veel N.S.B.-ers
en pro-Duitse figuren nog steeds
fanatiek in het uitdragen van hun
idealen. Zo ook de staffunctio
narissen van de N.A.D. Op dat
moment zullen ze nog niet heb
ben geweten dat begin september
1944 het einde zou brengen van
hun N.A.D.-wereldje of dat deze
instelling nooit meer zou terug
komen. Maar zover was het nog
niet.
De laatste acht maanden
Belevenissen in het kamp Amp
sen van de Arbeidsdienst in 1944
Hoe was nu de situatie op die 5e
januari 1944 toen een nieuwe -
en op een na laatste - lichting
opkwam? Het waren over het al
gemeen 18- en 19-jarige jongens,
van wie velen uit het Westen en
Limburg kwamen. De opkomst
was al minder dan in de jaren
1941-1943, omdat ook nu velen
aan hun oproep geen gehoor had
den gegeven.
Hoe zo'n opkomst precies in zijn
werk ging herinnert zich na zestig
jaren nog een Limburger die toen
als 18-jarige in die januarimaand
wèl naar Lochem kwam om zijn
12
ZATERDAG 4 DECEMBER '43
Vertrek half 6én Markt, Lochem. Rondrit door de Had-
Aanvang feest Schouwburg te twee uur.
Alten welkom Eónpaiis maaltijd.
Ter gelegenheid van Sinterklaas
organiseerde de N.A.D. te Ampsen
een Sint Nicolaasfeest in de Lochemse
Schouwburg voor de jeugd en oudere
Lochemers.
Land van Lochem 2002 nr. 2
