Arbeidsmannen zwaaien af
130 jongens# vormden een hechte gemeeischap
Reinders o.a. tot
het kader behoor
den: Ariëns,
Plant, Postel, Of-
fringa, Tjallings
en Boele. Er wa
ren echter nogal
veel mutaties. De
helft was goed,
d.w.z. pro-Ne
derlands, de an
dere helft was
"fout", dus nazi-
gezind. De "goe
den" waren mees
tal vrijwilligers
uit de eerste tijd;
ze zagen veel door
de vingers en ver
richtten vooral la
ter, in de jaren na
hun diensttijd, al
lerlei illegale acti
viteiten. Een voor
beeld daarvan was
een zekere Ariëns.
Van hem is be
kend dat hij som
mige jongens tus
sentijds naar huis
liet gaan om zoge
naamd een exa
men te doen waar-
voor
ze
een
had een apart kantoortje. De
slaapplaatsen van de jongens za
gen er kraakhelder uit en er was
ook nog een modern ingerichte
keuken. Wie het op dat moment
in het kamp voor het zeggen had,
is niet precies bekend. Wel be
kend is dat behalve hopman
opleiding gevolgd
hadden. "Ook
weer terugko
men," zei hij dan,
"anders kom ik in
de problemen." In
het halve jaar
diensttijd moch
ten de jongens
maar éénmaal naar huis.
De vier groepen waren ingedeeld
naar lengte. Aan het hoofd van
een groep stond een hoofd
opzichter, geassisteerd door een
onderopzichter, werkmeester of
voorman.
Indeling van de dag
Wat deden deze Nederlandse jon
gens die van heinde en verre hier
naar toe gehaald werden; "Jon
gens van alle rang en stand", zo
als in het vaandel van de Neder
landse Arbeidsdienst geschreven
stond? Hoe vervulden zij hun
arbeidsdienstplicht, hoe was hun
dagelijks lot? Om zes uur op
staan, sporttenue aan en binnen
vijf minuten naar buiten. Na de
ochtendgymnastiek wassen en
het werktenue aan; wassen met
ontbloot bovenlijf in het was
lokaal en eens per week douchen.
Vervolgens het ontbijt bestaande
uit vier sneetjes brood met thee,
dan zingend in colonne naar het
werkobject. Voor zwaar werk
werden kipkarretjes gebruikt,
zoals vroeger bij de werkver
schaffing tijdens de crisisjaren.
Om half elf kwam er soep. Na het
werk weer zingend in colonne
naar het kamp. Warm eten, net
jes aan tafel. Het kader zat apart,
maar kreeg hetzelfde eten. Men
at met mes en vork, wat de mees
ten eerst moest worden geleerd.
Aan het hoofd van de tafel zat een
voorman. Degenen die wilden
bidden en danken kregen daartoe
de gelegenheid. Van één uur tot
kwart voor twee was er een ver
plichte rustperiode op bed. 's
Middags was er exercitie, soms
vrij zwaar; vallen, opstaan, mar
cheren. Vallen en opstaan werd
ook wel als straf toegepast. Ook
kreeg men 's middags wel eens
zangles, natuurlijk werden er
arbeidsdienstliederen gezongen.
's Avonds, behalve op woensdag
avond, zat je in het kamp; op je
kamer of in de kantine. Tegen een
gering bedrag was daar, zolang
de voorraad strekte, wat surro-
15
Zaterdag a.s. zullen de Jongen» van 3-4 N.A.D.
(3o afdcellng van het vierde hoofdcorps van den
Ned. arbeidsdienst) voor de laatste maal bij de
dagelijkscho vlaggenparade do Nederlandsche drle-
kleur zle.h zien ontplooien boven de bosschop en
velden van Ampsen, want 11a volbrachten dienst
tijd van 5 '/j maand keeren ze thans ln de burger
maatschappij terug. En hoe? Niet, met de lcwar-
tlennuts scheet op het hoofd, het befaaxndo lied
zingend van „En dan zegt de l'ourier, geef je
rmaar hier", doch als flinke, zelfbewuste,
correcte Nederlandsche jonge kerels, die Iets be
grepen hebben van den dieperen VJn van gemeen
schapsgevoel en kameraadschap, van arbeid en
tucht. Deze jongemannen in bun olijfgroene uni
formen hebben liet bewijs geleverd, dat ln ons
volk, jarenlang verdeeld gehouden, nog de voor
waarde aanwezig ls voor de concretiseerlng van
een waarachtige geineenschapsgedachte.
De bewoners van Ampsen en Lochem zullen de
arbeidsmannen dan ook zeker noode zien gaan,
want er was een hechte band gelegd tusschen deze
eerste vrijwilligers en boer en burger. Wh maken
ons dan ook zeker tot de tolk van de laatsten,
wanneer we den vertrekkenden jongemannen al
het goede toewenschen in het burgerleven. Een
stevige handdruk, mannen!
Gaarne was de commandant der afdeeling, hop
man W. G. Reinders, dien wij opzochten ln zijn
eenvoudig kampbureau, desgevraagd bereid ons
een overzicht te geven#over de met zijn jongens
bereikte resultaten gedurende 5'A maand arbeids
dienst. Een daarbij aansluitende rondgang over
het kamp, door de frissche, kraakheldere .slaap
verblijven der jongens welke keurige, recht-
hoeklgo wolletjes! en door de gezellige ge-
meenschappeljjke eetzaal en cantlne met tot slot
een bezoek aan de modern Ingerichte keuken, en
verder de correcte houding der jongens, hun gé-
zond uiterlijk, de prettige omgang tusschen ka-
dér enmanschappen, enz., hebben ons een uit
stekenden Indruk van het kamp en zijn bewoners
gegeven, een indruk, welken wij bevestigd, von
den bij burgers, dié eveneens met den Arbeids
dienst kenrns hadden gemaakt-en daardoor de
nog bi) een deel van ons .volk bestaande vooroor-
deSen niet meer konden onderschrijven. Onbekend
maakt onbemind, gold ook hier. Hopman Rein
ders legde ln het onderhoud, dat wij mét
hem.hadden, uiteraard ^en.nadruk op het op
voedende element in den .Arbeidsdienst. In üe
eerste plaats wordit er naar gestreefd den jon
gens een opvoeding te geven, die een wezenlijk
bestaand tekort opheft vele jongelui hebben na
het doorloopen van de lagere school geen gelegen
heid meer de verkregen kennis aan te vullen,
maar ook ln het algemeen valt er ten aanzien
van een groot deel der hedendaagsche jeugd, met
de houding van handen in den zak en sigaret ln
den mond, rondbengelend en slenterend, nog heel
wat te verbeteren. Toen de 130 jongens hier aan
kwamen, uit alle deelen des lands uit de groote
stad en het platteland, mankeerde er bij velen
dan ook heel wat aan.
Doch het ls een prachtig werk aan deze lon-
fens te kunnen schaven en vijlen en thans kan
an ook tot onze groote voldoening gezegd wor
den, dat we hier een stel knapen hebben, gewend
aan ordo, tucht en kameraadschap. Do jongens
hebben geleerd helder te zijn op het eigen
lichaam, goed gewasschen en geschoren bij aen
dienst te komen, de tanden geregeld te poetsen,
aan tafel goede manleren in acht te nemen en
Land van Lochem 2002 nr. 1
