I3e discretloaaire-raagt.
TiieiElciiis:.
het bijzondere voor het algemecne wijken moet. En wil men
dit nog niet inzien en voortgaan met voor de bijzondere be
langen te schreeuwen en te tieren dat dan de groote weci-
derheid die bij gecne bijzondere voorregten belang heeftzich
insgelijks luide late hooren ten voordeele van het algemecne
belang, en zoodoende het zelfzuchtig geraas overschreeuwe
of tot zwijgen brenge
Wij maakten in ons No. van 15 Dec. opmerkzaam op de
bezwaren, welke zich tegen den voorgestelden maatregel, om
Nederlandsche zeebrieven toe te kennen aan schepen van vreem
den bouwopdoen en' die vooraf behoorden opgelost te woi-
denom niet dit bedrijf, zoo het heet, aan de vrije concui-
rentie over te geven, terwijl het, door banden en andeie
beletselen verhinderdonmogelijk den wedloop met goed gevolg
kan medemaken. In de eerste plaats wezen wij op de inko
mende regten, waarmede tie scheepsbouwmaterialen volgens
het ontwerp zouden bezwaard blijven, tiaar ook het geringste
regt, voor den belanghebbendedoor den omslag der forma
liteiten, tijdverlies en bijkomende onkosten, waar de schatkist
niets van bekomt, zeer schadelijk en belemmerend wordt.
Bij ons is het nog ontwerpen wij vertrouwendat onze
vertegenwoordigers niet zulien nalaten op deze onregelmatig
heid oplettend te zijn maar ifl Engeland is dezer dagen zulk
een onnatuurlijken stand van jaken werkelijk ingetreden. De
Administratie der uit- en ingaande regten heeft bevelen uit
gevaardigd, dat in het buitenland gebouwde schepen, op en
na 1 JaD. 1850, vrij van regten, als Britschc schepen kun
nen ingeschreven worden; terwijl de tot het bouwen van
schepen benoodigde materialen nog onderworpen moeten blij
ven aan een regt ^an 10 pet.
Teregt noemen de Engelsehe scheepstimmerlieden in hunne
bezwaren tegen dezelve, deze bepaling ongerijmd, daar zij het
hout, tot een schip bewerkt, Volkomen vrij stelt, maar het
regt in kracht laat op het onbewerkte artikel, in strijd met
alle beginselen van politiek.
De tegenstanders van den maatregel herinneren bij deze ge
legenheid, dat het Pruisisch gouvernement thans eene uit-
voerpremie voor nieuwe schepen betaalt, van 5 tot f 7.50
per ton. «Wanneer onze administratie der in- en uitgaande
regten," zeggen zij, s de magt heeft om de schepen vrij van
regten toe te laten'dan is de toestand van den Britschen
scheepsbouwmeester nog zorgwekkender, dan wij veronder
stelden." Hetzelve zal het geval zijn met den Nederlandsehen.
Volgens de theorie is in een constitutioneel land de staats-
magt in drieën afgedeeld,, namelijk de uitvoerende magt, de
wetgevende magt en de regtoijlijlie magt. Maar in de practijk
bestaat bij ons ook nog eene vierde magt, de discretionaire.
Uitvoerend is zij nietwant zij zoekt haren leiddraad niet in
de wettenmaar in hare eigene discretie. Wetgevend is zij
niet: want van de regelen die zij mogt doen opvolgen, komt
geen enkel woord in de wetten: zij is ook beter in haar ele
ment bij het toepassen van discretie op alle voorkomende ge
vallen dan bij het opsporen of ontwarren van regelen. Pieg-
terlijk is zij niet: want, al beslist zij gaarne over alles wat
zij onder haar bereik kan halenzij gaat daar alles behalve
regterlijk bij te werk; zij past niet de wetten toe, maar
hare eigene discretie. Wij willen niet beweren, dat de
discretionaire magt in allen gevalle verwerpelijk is. Valt zij
in goede handendan kan zij zeer veel goeds bewerken en
verkeerds verhelpen. Maar voor onze neusgaten heeft de
discretionaire raagt altijd een luchtje van aziatische vaderlijk
heid. Aan die vaderlijkheid is eigen, dat zij bij lange na
zelve niet alles af kan; en dat het eind er van weg is, hoe
vele sub-vaderlijkheidjes al niet haar werk verrigten. Al dat
werk gaat op naam en firma van den oppervader, of eigen
lijk vaD zijne regterliand in elk vak. Valt het goed uit, dan
weet -nitsmaml, wien hij er voor prijzen en danken moet.
Valt het kwaad uit, ja, dan heeft misschien de regterhand
zelve baren naam geweekend, maar de regte man is altijd
doijd. ifkiód ten minste voor de natie en voor de belang
hebbenden, behalve in enkele gevallen voor die weinigen
welke fn het Haagje zelf de kaart van het land kennen.
O, wat heèft'bij ons die discretionaire magt al niet bedisteld
Bij het leger, bij dé vloot, bij de coloniën bij het armen
wezen, bij het postwezen, bij het onderwijs, bij provinciën
en gemeenten, bij lintjes, bij benoemingen, bij pensioenen,
bij wat niet alEn zij heeft zoo'n pret in al dien omslag
dat zij er ook-pog niet gaarne van uit handen geeft. - Een
^taaltje van diefy omslag zien wij in het verleenen van gra-
'tie. Daar willep-.Vij een oogenblik bij stilstaan. In den grond
is heti Voorifc^ep'ëlijkdat er gelegenheid bestaatom hardhe
den terjig te brengen tot het menschelijke en natuurlijke.
v' "fV «S?#/
De wet kan nooit het volmaakte bereiken voor alle mogelijke
gévallen. Maar het geneesmiddel moet met zoo lastig en
%ak worden, dat het doorgaans erger ls dan de kwaal
Men moet liever de wet verbeteren dan overal de wet on
josse schroeven te zetten en haar ondergeschikt te maken aan
willekeur en begrippen. Het heet bij ons, dat wij over alle
zaken eenen hoogsten regter hebben. Maarwat beduidt de
hoogste regter, en wat beduidt de reglerlijke magt, wanneer
alles ten slotte herzien en veranderd wordt door de discretie
van een leger buralisten? Die heeren kunnen dat drukke
werk niet voor niets doen hebben er ook veel papier e'n
inkt bij noodig, en lagchen zeker wel eens in hun vuistje,
als de pennestreek van Jan of Piet uit hun midden nog meer
roet hare discretie doet, dan de hooge raad en menig hof of
oeregt met al zijne regtsgelcerdheid en naauwgezetheid.
De discretionaire gratie is een mooi middeltje om schobbe
jakken te complaceren; en de hcele discretionaire magt is een
mooi middeltje om heeren en lieve kinderen te complaceren
of om poppen en stumpers te laten opdansenmaar voor ons
is er meestal een raar luchtje aan.
Wat geeft er het departement van Plutö om, of Micüel
gebrek aan zesthalven heeft? Laat hem bij den maandkerel
komen met dubbeltjes, cents en rijksdaalders! Als hij met
tertijd eenen brief van 't postkantoor krijgt, heeft hij óók
niet veel zesthalven meer noodig, en bij diligences of schui
ten heeft hij dan in het geheel niets meer te maken.
Hebben wij niet vroeg genoeg, niet dikwijls genoeg, niet
tot walgens toe gewaarschuwd, dat Tuorbecke geen eigenlijk
departement moest' hebben, en niet onder liet dagwerk moest
gesmoord worden? Baar is hij nu al geruimen tijd ziek ge
weest! Het spreekt van zelf, als iets in Iialeidoskoop wordt
aangeradendal het dan nooit onveranderd in aanmerking
komt. Veeleer zou juist het omgekeerde gedaan worden.
Zelfs zou het niet voor de eerste keer zijn, zoo hier gal in
plaats van honig uit Iialeidoskoop gezogen ware. Daarom
hebben wij ons ten minste gewacht om het denkbeeld uit te
werken; hiertoe is men in den Haag ook vindingrijk genoeg,
als de wil er maar is. Al moest er een nieuw departement
voor Tuorbecke gecreëerd worden het tractement zou er
hoog van kunnen worden opgedreven eer hij het ons min
der waard ware, dan de koning zelf het zijne. Want Tiior
becke heeft geen ministerie begeerd; hij heeft er zich mede
belast, niet voor zichmaar voor zijn vaderland. Tuorbecke
is niet liberaal om iemand iets betaald te zettenof om een
doel te bereiken hij is niet als het ware eene hemelgaaf om
voor het oogenblik partij van trekken niet een afgod voor
lawaaimakers: hij is van binnen, als van buiten; rustig,
open eenvoudig. Hij is de hoop der natie. Hierom had men
te zorgendat men aan den wensch der natie scheen te heb
ben toegegeven, maar dat evenwel Tuorbecke zeer weinig zou
kunnen uitrigten. Zal hij niet haast kunnen worden ter zijde
gfzetnaast Luzac?
Men meldt, dat de heeren mr. F. A. S. A. baron van It-
TEP.SDMte Hattuin du. W. C. H. Staring, van Laren, dr.
J. Wttewaal, van Voorst, en mr. I. F. B. van Hasselt,
van Apeldoornzich, bij acte voor den heer notaris Lülofs,
te Zutphentot een zedelijk ligchaam hebben vereenigd, met
het doel, cm in de provincie Gelderland Overijssel of Utrecht
eene Landhuishoudelijke School op te rigten. Weldra zullen
zij de gevorderde Koninklijke goedkeuring trachten te verkrij
gen op een plan van negotiatie van niet minder dan f 100,000
en niet meer dan f 200,000. Zoodra deze goedkeuring zal
verkregen zijn zal dit plan met eene beschrijving der school
het licht zien.
Een nader ouderzoek naar de steengroeve te Ootmarssum
heeft onlangs plaats gehad en thans ten westen 10 minuten
van deze stad; niet minder dan door de proeven ten oosten,
vroeger gedaan heeft men ook ditmaal de overtuiging ver
kregen niet alleen dat er eene aanzienlijke steenlaag gevonden
wordt, maar eene geheel andere veel harder en deugdzamer
soort dan die uit de Bentheimsche of Gildehauser 'steengroe
ven. De Heer G. Engels, voornaam landbouwer alhier, die
tot het onderzoek ook wederom zijnen grond heeft aangebo
den was met eenige heeren dezer stad, uit Oldenzaal enden
bekenden geoloog Stork van Weerselo, bij de proeven tegen
woordig; de diepte der boring is geweest 10 voeten. De Fer-
eeniging tot de ontwikkeling von provinciale welvaart in Over
ijssel heeft zich deze zaak met ernst aangetrokken, en door
haar is eene som geld verstrekt aan eene daartoe benoemde
commissie, om de gereedschappen en daartoe benoodigde ar
beiders te betalen.
