schrokkensten behouder van den verkeerden stand van zaken
hier te lande te overtuigen? want dat deze uitkomsten alleen
hieraan te wijten zijn, zal wel geen betoog behoeven; daar
"wij voor rampen van oorlog en ziekten gedurende dal jaar
genadiglijk zijn verschoond gebleven.
En vraagt men nu naar de hoofdoorzaak van dezen heil-
loozen toestand; ieder die niet willens blind is. zal moeten
erkennen dat die in ons belastingstelsel gelegen is. liet is te
dikwijls en te duidelijk aangetoond, om er hier verder over
uit te wijden, dat dit met looden hand drukt op alle ont-
"wikkeling van nijverheid, en, als of dit nog niet genoeg
ware om de mindere klassen te verarmenop alle noodzake
lijke levensbehoeften voor den minderen man. Die aristocra
tische strekking heerscht in ons geheele belastingstelsel, iei-
wijl de minste nijverheidsondernemer door patent- en hondeid
andere belastingen in zijn bedrijf gedrukt en gekweld wornt,
zijn de ambtenaar, de advokaat, de rentenier, de lucratiefste
betrekkingen daarvan geheel vrij; terwijl het brood voor den
arme zwaar belast is, wordt van de macaroni voor den njke
vrijdom verleend; de gewone zeep, bet reinigingsmiddel san
den gemeenen man, is voor meer dan de hellt van de waaide
belast; de fijne, geparfumeerde veel minder; het gewone
vleesch wordt dooi' de hooge belasting voor den min vei mo
gende schier onverkrijgbaar; de rijke-eet zijne lijstersganzen,
kalkoenen, patrijzen, hazen en herten zonder er iets van aan
de schatkist te betalen; in één woord, liet is de nijverheid cn
burgerstand die voor de aristocratie wordt opgeofferd. liet
is onmogelijk dat hieruit iets anders kan voigendan het
verval, tien ondergang, de vernietiging der midden- en lagere
standen, hetzij zij van gebrek en ellende vergaan, of elders
een beter lot zoeken: theoretisch is dit gemakkelijk in te
zieD, en practisch wordt het door bovenstaande opgaven be
vestigd- Wij zeggen duk nog eens voor de duizendste maalwil
men de maatschappelijke kwalenwaaraan ons land te gronde
gaat, herstellen; wil uien welvaart bij ons volk verspreiden;
wil men onberaden communistische en socialistische woelingen
voorkomen; het ééuige, maar ook voldoende "middel hiertoe
is eene verandering van belastingstelselwaarbij handel en
nijverheid van allen druk en banden worden onthevende
mindere standen verligt, en de rijken meer naar hun vermo
gen worden getroffen. Dit is de weg dien zelfbehoud, dien
staathuishoudkunde, dien het belang van het algemeen voor
schrijft, en die als van zeiven en zonder schokken tot een
natuurlijk, tot een verstandiger en heilzamer communisme' en
socialisme leidt, dan de overdreven en onbekookte plannen
van fraDsche heethoofdenwaarin gen uitgehongerd en ver
bitterd gemeen maar al te bereid is zijne uitkomst te zoeken.
Wij erkeDnen echter dat het in ons land, met zijne aristo
cratische instellingen, niet gemakkelijk, is tot dien toestand te
geraken. Immers waar de Regering uitsluitend in handen
der grooten is, waar alleen geld magt en invloed geeft, be
hoort er veel toe dat men tot een belastingstelsel zou ko
men, waarbij de rijken en aanzienlijken veel meer zouden
moeten betalenom de nijverheid en de mindere standen te
ontheffen. Er is een moed en zelfverlooching toe noodig,
waartoe wij onze aristocratie niet in staat achten, ofschoon
ook haar eigenbelang, om der gevolgen wil, er haar toe zou
aansporen. Daarom hechten wij er zoo zeer aandat het
volk voor zijne belangen en regten hclpe wakendat het alle
geoorloofde middelen aanwende om zich te doen gelden en
invloed te verkrijgen, opdat onze regering in één woord
meer democratisch(dat is volksgezind) worde. Hierin zien wij
het eenige middel van redding en behoud,, en alle verschijn
selen die wij in het'staatkundige opmerken, ook de bovenge
noemde opgaven, dienen slechts om ons in deze overtuiging
te bevestigen.
Wij willen geene vijandschap tegen de grootengeen ver
deeling van rijkdom, geen regt op den arbeid, geen afschaf
fing van interest, geene omkeering van maatschappelijke in
stellingen; wij wenschen alleen een meer natuurlijk, een bil
lijk, een regtvaardig belastingstelsel, waarin ieder naar mate
van zijn vermogen deelt; en wij wenschen ecne meer volks
gezinde regering om daartoe te geraken. Het heil des lands,
het geluk en de welvaart des volks zouden hier van zeiven
uit voortspruiten!
Het verslag van de afdeelingen der Tweede Kamer over de
concept-kieswet is thans bekend. Dat stuk is zeer uitvoerig,
beslaande niet minder dan 46 compres gedrukte folio bladzijden.
Het onthaal der conceptwet is in a! de afdeeiingen bij de
meederheid zeer ongunstig geweest. Men had een beter uit
gewerkt en beter toegelicht voorstel verwacht, men betreurde,
dat de bepalingen der Belgische wet onbedachtzaam werden
gevolgd, ook waar zij in strijd zijn met de Nederlandsche
instellingen; dat allerlei opgaven daarbij ontbraken en dat zelfs
de becijferingen van het gouvernement niet allen juist waren.
Men acht het beginsel, waarvan de Regering bij de be
rekening van den census is uitgegaanverwerpelijk, omdat
de door de grondwet gewilde rigtsnoerregeling van den
census overeenkomstig met de plaatselijke gesteldheiddaarbij,
niet is in het oog gehouden, t-n omdat het stelsel der Rege
ring alleen op c!e grootere steden, niet op het platte land
en de kleinere gemeenten toe te passen is. Vooral bij de
overweging der uitkomsten, is het Vei keerde en ongerijmde
van dat stelsel nog meer in het oog gevallen; zoo zoude 'b. v.
te Amsterdam de verhouding der kiezers tot de bevolking zijn
als 1 tot 56, te Rotterdam als 1 tot 46, te 'sHage als 1 tot
24 te Pui-merend wederom als 1 ?tot 63 enz.
De meerderheid was ook nog van gevoelen dat de grond
wet niet de venleeling der provinciën, maar de verdeeling
des rijks in ki'es-distrikten voorschreef.
Ook werd aangevoerd, dat iedere keuze de uitdrukking
moet zijn van den nationaien wil; dat, hoe kleiner liet dis-
trikt, hoe minder de verkiezing aan dat vcreischte zal be
antwoorden dat door liet instellen van groote kiesdistrikten
de invloed van den plaatselijken en provincialen geest ge
weerd wordt, cn kleine kuiperijen het best kuDnen tegenge
gaan worden enz.
In sommige hoogcre kringen te 'sHage, is weder sprake
van het optreden van den heer van Hall, den man der zoo
genaamde vrijwillige leening, tot minister van fiuantiën en
dat van den heer J. C. Baud een der contractanten wegens
den aankoop van oorlogsgeheimen, den man, die de Euro
peanen op Java «werktuigen" noemde, enz., tot minister van
koloniën. De heer van dsn Bosch zou overgaan bij het de
partement van marine, en dc heer Ruk gepensionneerd wor
den, terwijl de heer van Bosse zitting zou nemen in den Raad
van State. Men zegt, dat sommige ministers tegen die ver
anderingen geene bedenkingen hebben, ook. de heer de Kem- -
penaer niet; doch dat hij, zoo hij tegen de verwezenlijking
dezer plannen mogt opzien, zou vervangen worden door den
heer Duijmaer van Twist. Ook spreekt men van de vervan
ging van den generaal Voet door den generaal Nepveu cn
van de opheffing der beide ministerial van Eeredienst. Alsdan
zou het ministerie zamcngesteld zijn uit de heeren van Hall
Fioantiën; J. C. Baud, Koloniën; Jh. Wickers, Justitie;
Duijmaer van Twist of de.'Kempenaer, Binnenl. Zaken; Ligh
ten velt, buiten!. Zaken; van den Bosch, Marine; Nejpved of
Voet Oorlog.
Wij hebben bcrigt ontvangen', dat de aankomst op Java
van Z. D. H. den hertog Bernard van Saxen Weimar reeds
mocijelijkhcden heeft te weeg gebragt. Aan een tliné bij den
gouverneur-generaal moet hij geplaatst zijn geworden beneden
de leden in den Raad van Indië, hetgeen tot eene zigtbare
verwijdering tusschen de civile en militaire beambten aanlei
ding moet gegeven hebben. De laatste mcenen dat de her
tog naast den gouverneur-generaal had behooren geplaatst te
worden. Die verwijdering moet zeer gevoed zijn door een
gerucht, naar luid waarvan de hertog, door den koning,
zou belast zijn met een onderzoek naar de politieke gevoelens dei-
Indische ingezetenen en naar andere Indische aangelegenheden.
Particuliere brieven spreken wijders van groole spanning
in de vorstenlanden, en van eene algemeene ontevredenheid
der Europeaansche ingezetenen van Java.
Alle berigten komen daarin overeen, dat de oogst zeer zal
tegenvallenen dat verscheidene suikerfabrikanten zich in
ongelegenheid bevinden, omdat vele op Java geplaatste Euro-
pesche kapitalen worden terug getrokken, en de particuliere
contracten ter levering van suiker, die afloopen niet wor
den hernieuwd.
Ofschoon de overwinning op Bali natuurlijk veel genoegen
heeft gedaan vraagt men zich te Batavia echter met bezorgd
heid af: wat er nu zal moeten geschieden, en welke vruch
ten er te plukken zullen zijn van eene zegepraal, die niet
tot onderwerping heeft geleid?
Men vernetmt dat de op 26sten der vorige maand te
Zwolle overleden mejufvrouw Susanna Catkarina van de
Linde, tot erfgenaam van haar nalatenschap (zoo men zegt
circa f 30,000) na aftrek van cenige weinige legaten heeft
aangesteld de Nederduitsche Hervormde Gemeente alhier, on
der bepaling dat van hetgeen als het zuivere saldo dier nala
tenschap zal worden uitgekeerd, duizend gulden zal worden
gebezigd tot aankoop van zilveren schotels ten gebruike hij
het Avondmaal iri dc Groote kerk, en het verdere bedrag
onder een afzonderlijk hoofd zal worden ingeschreven in het
Grootboek der Nederlandsche schuld en de te innen inte
restenna aftrek der kosten, zullen worden gebezigd tot
eene wekelijksche uitkeering van vier gulden aan eene van
der overledenes dienstboden haar leven lang, en verder ver
strekt telken half jaar aan de beide tijdelijk oudste bij de ge
noemde gemeente dienstdoende predikanten, en zoo lang de
Heeren van Senden en Bleijenberg als zoodanig dienst zullen
doenzij als de oudsten of een van de oudsten zullen wor
den aangemerkt.
