jS'
Jïe?
Itegtstreeksche Verkiezingen.
BMililllllllilllM
Commissie, Wij
op eetVe on wede. c£»*js*
Stemmen uit die zelfde Hervormde Ke
zullen verkomngén^c1 I:" '"*h v
woordiging
^4
En wat wil dan de CommjiSJe
'jtffiefFe
dat de Commissie hiervan
yal overtuigd worden, door
L Kerk, die heel wat anders
vjfell* zelve opwerpende vertegen-
Volgens haar komen cr in
dat onderwerp arh^-Htffreffcnde de godsdienst voor »d,e
beginselen behelzen, geheel en al strijdig met den geest den
toestand en de behoede der Nederl. Hervormde Ke, k de
hechte steun van uwer Majrsteds troon en van het hu,s van
Oranje, beginselen, die i„ de toepass,ngniet dan vreessehjke
gevolgen doen dnehlen en zullen na z.ch slepen. Het begin
sel van onbepaalde vrijheid, om godsdienstige meen,gen te
beliiden (art. 156), waardoor eene wijde deur voor het ver
spreiden en inscherpen van zede'looze grondstellingen en on
christelijke denkbeelden wordt open gezet." Bijna zoo veel
dwaasheden als woorden. Het beginsel van vrijheid van ge
weten zou strijden met den gerst der Hervormde Kerk zou
strijden met de behoefte der Nederlandsche //er». Kerk! Hoe
DU, is het dan met die kerk in Nederland zoo rampzalig ge
steld, dat het beginsel van gelijkstelling haar deercii. zou
Die Kerk is de hechte steun van het huis van Oranje! Wat
om!, opgerakeld idee is dit in een constitutioneel rijk, 'waar
allen gelijk zijn voor de wet, en de troon gevestigd is, niet
op het welbehagen van deze of gene partij maar op de con
stitutie? Vrecsselijke gevolgen zullen die beginsels na zich
slepen; eene wijde deur voor zedelooze cu onchristelijke
denkbeelden wordt open gezet! Is het dan volgens de thans
bestaande grondwet anders? Beteekent de waarborging der
vrijheid van godsdienstige begrippen, dat cr in Nederland
eerie inquisitie bestaat? dat de vertegenwoordiging der Ne
derl. Herv. Kerk een mandaat heeft om te onderzoekenwelk
godsdienstig begrip onchristelijk is, en het alzoo te weren.
Of moet dit in de nieuwe grondwet bepaalder worden uitge
drukt? Moet die gebaseerd worden op het beginsel dat de
Nederl. Ilerv. Kerk de steun is van het huis van Oranje;
dat aan haar het onderzoek zal staan, welke leer ongods
dienstig 'of onchristelijk is, op dat de wet ze niet toelaten;
dat bij de regeling van het onderwijs alleen hare e'Schen
worden in aanmerking genomen dal zij daarvoor hare on
derwerping aan de Regering bestendigt, en dat de Synodale
Commissie die kerk"vertegenwoordigt?
Doch wie lust heelt, moge de punten stuk voor stuk na
gaan en ontleden. Het aanmatigende, de verwaandheid, de
bekrompenheid en het onverdraagzame stuit ons te zeer tegen
de borst, om cr mede voort te gaan. Slechts één trek nog.
Wat bepalingen omtrent staatsburgerlijke gegten aangaathier
van wordt in het adres niet geheel gezwegen. Het regt om
zich te vereenigen (art. 10) is mede een van die beginsels,
wier vrecsselijke gevolgen niet zijn af te zien, «daar het aan
»geene bepalingen, dun tot verzekering der publieke orde, zou
i'worden onderworpen." Zoo-, zoo, Mijne lleeren van de Com
missie, moeten de oefeningende godsdienstige bijeenkomsten
der afgescheidenen reeds door de grondwet verboden worden,
en er zoo voor altoos een eind komen aan de ergernis over
de geregtelijkc vervolgingen tegen hen, die met meer dan
twintig personen een gebed gedaan hebben, en over de dra-
gonnades tegen psalmzingersdaar het niet meer op aansto
king ilrr Synodale Commissie, maar tot ten uitvoer legging
der grondwet zal geschieden.
Wanneer er onder de belijders van andere gezindten wa
ren, die niet, zooals het stuk verdient, het met een glim
lach ter zijde leiden, maar er zich aan zouden willen arce
ren dan stellen zij zulks uit, daar zij er op'rekenen kun
nen dat vele kerkbesturen en ook leden van liet Hervormde
Kerkgenootschap zicli opgewekt zullen gevoelen, om hunne 'stern
tot afkeuring en verloochening van dc denkbeelden der Sv-
nodale Commissie, die quasi-vertegenwoordiging der Neil
Herv. Kerk te doen hooren.
Neen, Heercn Verweij en Timmers Verhoeven cum suis, gij'
vertegenwoordigt de Ned. Herv. Kerk niet; gij verteg.ciiw'oor-
digt niets dan u zeiven. Om u zeiven op uw beha-dijk
^standpunt te handhaven, wilt gij gaarne elke handelim? der
gemeenten en <le keuze harer leeraren aan het oppertoezigt
van den Koning onderwerpen, wilt gij gaarne de zoo al-e-
meen verfoeide collaties laten bestaan, en noemt gij die zon
der blikken of blozen een regt, dat hoogst weldadig voor de
gemeente moet beschouwd worden, terwijl gij zoo goed weet
als ieder ander, dat het alleen weldadig is voor de Advoka-
ten en Procureurs, die de gemeenten dienen, welke er zich
aan zoeken te onttrekken, en voor de bevordering van wre
vel en tweespalt. Om u zeiven wilt gij het regt der Rege
ring in zaken van godsdienst en kerk bestendigd zien, omdat
ten slotte de uitvoering van dat regt in uwe handen te regt
komt. D
Het 14 dezer te Groningen geopende Landbouwkundi
1eliit n'ituli» i
,l *-"<*iiuoouwKundig
,r druk bezocht zijnde nIct niln<lci. ||an
704 leden ingeschreven, bijna het dubbel van het getal vel
leden jaar te Arnhem vergaderd.
Bij monde van Ds Heldring van llrmmen bra°t de Com
missie over de oveibevolking en de kolonisatie rapport uit-
tic- Commissie stemde toe, dut er overbevolking in ons v a
land plaats had in dien zin, dat er op somn,i|e plaatsen'veel
meer memchen opeengehoopt waren dan aldaar door arbei 1
hun brood konden verdienen; zij stelde verder binnenland
sche kolonisatie mogelijken haalde voorbeelden aan van
danige kolonisatie,,die aanvankelijk met goeden uitsla-» be
kroond waren. Eindelijk stelde de Heer Heldring voor dat
cr van het Congres zou uitgaan de oprigting van eene een-
cent-dnags-Maat schappijdat is, eene zoodanige, waarbij ieder
deelnemer zieti verbond om een cent daags te contribueren
welke gelden, gedurende 16 jaren bijeenverzameld, zouden
strekken om te restitueren een dadelijk opgenomen renteloos
voorschot (zoo zoodanig voorschot te bekomen was) van ge
noegzaam bedrag, om daarmede eene aanzienlijke hoeveelheid
ongei ultiveerden giond aan te koopencn daarop kolonisten
te vestigen. De Heer Suringar van Amsterdam ondersteunde
dit voorstil ten sterkste, deed hulde aan den Heer Heldring,
als een man die niet alleen plannen maakte, maar ook han
den aan het werk sloeg; op de hem eigene krachtige manier
stelde hij voor, dadelijk eene Commissie te benoemen, belast
met dc opt igting van zoodanige Maatschappij; de vergadering
juivhte «ft \oois;t'l zeer toe, en nadat de Heer Heldring kor-
telija geantwoord had, werd door den President dergelijke
Commissie benoemd bestaande onder anderen uit de HH.
Setring,ir Heldring Dej Cloux van Eosdorp en Hofstede de
Groot.
Nadat ten aanzien van het voorstel over den veendamp,
een brief van den voorsteller op het vorig Congres, voorge
lezen wasnam de Heer Kerkhoven van Dedemsvaart het
wooi d betoogde dat da veendamp, al mógt deztlve onaan
genaam zijn, toch niet of althans zier weinig naileclig was,
cn dat in allen gevalle naar zijn oordeel het Congres nimmer
kon medewerken om het veenbranden te verbiedenof het
zelve aan wettelijke bepalingen te onderwerpen daar alsdan
duizenden van veenarbeiders zouden verhinderd of belemmerd
worden in liet verbouwen van een groot gedeelte hunner
nooddruft. De vergadering besluit om deze zaak als verval
len te beschouwen.
Wordt besloten het volgend Congres in Junij 1849 te Utrecht
te houden cn daarbij ook dames toe te laten.
Vervolg en slot van Nos. 21. en 22.)
Regtstreeksche verkiezingen zullen veel tot verbetering van
dezen toestand toebrengen. Zij zullen de burgers dwingen tot
zamenwerking, dwingen tot belangstelling. De burgerij, zoo-
dra hare regtcn erkend en geëerbiedigd worden, zal gevoelen
wat zij in den staal beteekent; zij zal zich opgeheven gevoe
len; zij zal, bij haar meer en meer ontwaken, levendiger be
sef krijgen van de schandelijkheid haars doodslaaps, van hare
waarde, hare kracht, haren pligt; zij zal inzien, dat hande
lingen van haar moeten uitgaan, dat zij de pijler der openbare
orde en rust is cn het middelpunt uitmaakt van al wat er
boven CI1 beneden haar in den lande bestaat. Er zal vereeni-
ging, zamen werking komen onder Je menschende noodza
kelijkheid zal bchoelle doen ontstaan aan toenadering, en alle
schuwheid, eenzelvigheid, dofheid, moedeloosheidverlam
ming, zullen een einde m men. Nu zit de burger lijdzaam bij
zijn haard te zuchten, dat hij geen man is, om zich met
staatzaken Ie bcmoeijen en dat men dat maar aan wijzeren
dan hij moet overlaten. Wiens handen geboeid zijn, hoe weet
hij of hij het schrijven niet verleerd is? Maar dat geteem
zal uitraken, wanneer hij inziet, dat die staatzaak, waartoe
de wet en zijn pligt hem roepen, zijne eigene zaak is, en hij
die pligt vervult, juist ten einde een ander, door hem geko
zen, in zijne plaats de zaken van den staat bereddcrc. Land-
genooten! men heeft u zoo lang voorgepraat, dat gij glazen
bcenen hadt, dat gij het waarlijk gelooft; maar tracht toch
eens een been te verzetten en gij zult zien of gij het niet ver
brengen zult. De hoogere standen zullen niet minder den
wchladigen invloed van den veranderden staatsvorm, die hen
thans doet morren, van uwe bevrijding uit de banden der
onverschilligheid, ondervinden. Thans weten zij, dat zekere
betrekkingen hunne geboorte niet ontgaan kunnen en eeramb
ten, al is het zonder aanspraak, hun toekomen. Dit moet
en zal anders worden. Zoodra de aristocratie, in den drang
van zekere omstandigheden geplaatst, leert begrijpen, dat pos
ten zonder bekwaamheid cn verheffing zonder verdiensten de
