NIEUWS- El
ADVEBTEiTIE-BLAD,
29 April 1048.
IV. 18.
KALËIDOSKOOP.
EWOIXE, DEVENTER,
Dit blad verschijnt geregeld alle Zaturdagen. De
prijs vao het abonnement is voor ZwolleDeventer,
Zutphen en Apeldoorn 75 cent in de drie maanden
overal elders franco per post87'/2cent. Alle post
kantoren nemen bestellingen arm,
I)e prijs, der Advertentién is van één tot vijf regels
50 cent, en 10 cent voor eiken meerderen regel, be
halve oocent zegelregt bij iedere plaatsing.
IBeventebi Vrijdag 28 ApriL.
De bntwerp-grondwet is eer, meesterstuk. Al zouden er
'honderd fouten in zijn, dan is zij het nog. Hoe weinigen toch
hebben, gedurende al dien tijd dat wij gebukt hebben gegaan
rnder hetgeen men van de bestaande grond wet gemaakt heeft
een volledig ontwerp geleverd! Bijna al wat er kwam was
{stukwerk. Bijna alles bestond in aanmerkingen of klagten.
Nederland is giooten dank verschuldigd aan de ontwerpers,
jen aan den gelukkigen ommekeer in 's konings wil, die hen
Ie weik stelde.
Wat zal er nu niet dat ontwerp? Moet het worden aan
genomen zoo als het daar ligt, geheel onveranderd? Neen,
zoo laatdunkend moet men de mannen niet achten die zulk
jecn meesterstuk in zoo korten tijd konden opmaken. Neen,
2ij hebben er zelve tie spoedige Openbaarmaking van vertang, 1,
opdat de natie over hun werk mogt oordeelen.
Ja, kunnen de ontwerpers misschien niet redenen voor dat
«verlangen gehad hebben welke1 zij niet wel konden openbaar
D iaken? Zouden zij vrij en verschoond zijn gebleven van wtn-
Jken en inblazingen? Indien zij die ontvangen hebben van
dezelfde hooge zijde welke aan de dreigende tijden heeft toe
gegeven, konden zij die op ijzeren voorhoofden, zonder eenige
'beleefdheid, laten afstuiten? En dan zullen vele voorvechters
wan staats- en kelk partijen hun ook nog wel het noodige om
.«le ooren hebben gemaald.
Maar er is mee. Vraag aan elk der vijf ontwei pers, of hij
oor zich zijne algeheele goedkeuring aan het stuk geeft. Eene
ommissie besluit bij meerderheid. Er zullen tins wel bepalin-
en in het ontwerp staan, welke met drie tegen twee zijn
pgemaakt. Twee groote mannen, twee helden, twee gclcer-
len gelijken nooit meer op elkander dan twee bladen van
i'eenen boom; maar doorgaans veel minder.
En verder. L)c meeningen behooren niet alleen aan de per
sonen zij behooren ook aan de tijden. Eene nieeiiing die
veld wint, waarvoor de wapens worden opgevat, welke zege
praalt en tot wet wordt, moet dan de toets der ondervinding
nog doorstaan. Niemand, ook de bekwaamste niet, is zeker
van toekomstige ondervinding. Eene bijkomende kleinigheid
kan bederven hetgeen anders hoogst voortreffelijk waiè geweest,
ts het vreemd, dat iets hetwelk uiet geestdrift was opgebouwd
ceirige jaren later met geestdrift wordt algebroken? Daarte
genover, de gewoonte is altijd sterk, en kan de verstandig
ste» voorinnemen tegen de heilzaamste nieuwigheden.
Wij moeten ons dus niet voorstellen, dat wij, hoe het ook
ga, eene grondwet bekomen zullen, waar men na eenige jaren
niets aan zoude wenscben te veranderen. Maar wat ieder
kan is, gebruik te maken van de gelegenheid om gedachten
onder het publiek te strooijenwelke kunnen medewerken tot
opmerking en toets van punten waar eenig bezwaar in schui
len mogt.
Wij meenen dus eenige bedenkingen te mogen, ja te moeten
opperen; .doch kortclijk en zonder te zeer in algemeen en
dikwijls btsprokene geschilpunten te vallen.
mPlIEN, APELDOORN.
De AiWertentiGn moeten vóór Vrijdag middag vier
uur ter Drukkerij te Deventer zijn ingezonden.
Alle toezendingen voor dit blad bestemd moeton
franco geschieden, hetzij door bemiddeling der Post
kantoren, of le Zwolle bij W. E. J. Tjeenk Willivk
I/evcnter, A. Teh Gunnb ZutphenJ. H. Mellikk;
ApeldoornB. Gu.vni.vg.
Art. 3 van het ontwerp zegt: «Niemand heeft voorafgaand
«verlof noodig, om door de drukpers gedachten of gevoelens
te openbaren." Deze korte woorden zijn in menig opzigt
beter dan het lange art. 225 der bestaande grondwet. Maar
is er wel volkomen door gewaarborgd hetgeen men vrijheid
van drukpers noemt? Openbarenin hoeverre is dat ook ver
spreiden? En verspreiden geschiedt niet door de drukpers. Het
geschiedt door rondbrengen, verzenden enz. Is nu alle vrees
weggenomen, bij voorb. voor inbeslagneming van het gedrukte?
Het gebruik van het gedrukte is niet eens uitdrukkelijk aan
de ivet onderworpen. Staat nu niet de deur open voor aller
lei vonden en nepen bij besluitWij hebben meermalen het
ongrondwettige betoogd van het zegel op de dagbladen. Zijn
wij nu zeker, dat dit zegel vervalt; dat het niet tienmaal,
honderdmaal kostbaarder wordt? Zeker, het zegel is een
voorafgaand verlof, en evenzeer strijdig met het ontwerp-
artikol. Maar bij het ontworpen art. 1 der additionele bepa
lingen worden alle wetten, thans in werkinggehandhaafd
«lot aan de invoering der nieuwe grondwettige orde." Daar
wordt naar de grondwettigheid der wetten niet gevraagd. Hoe
lang nu kan de zegelwet op de dagbladen onafgeschal't blij
ven? Thans kan men een dagblad drukken op vrij papier,
en moet aLthans eindelijk bij den Hoogen raad van alle calange
deswege worden ontslagen, al zijn die procedures zoo duur
en zoo lastig dat niemand er zich aan waagt. Maar volgens
het nieuwe ontwerp is dit vooreerst weder afgesneden.
Bij art. 27 bemerken wij, dat zeker de aftrek van '/s op
hel koninklijk tractement, belangrijk is. Maar onze vorsten-
familie heeft geene traclcmcnten noodig. Vanwaar toch die
onnoemlijke schatten van Willem I welke door die familie
geërfd zijn? Had hij die uit Fulda of uit Engeland medce-
bragt? Zijn de interessen van die schatten, voor zoover in
Nederland opgegaderd, niet voldoende voor tractement? Of
zou onze vorsten familie, zoo zij eens stil mogt gaan leven op
het Silcsische koninkrijkje, dat óók al uit die schatten is aan
gekocht het bij oris opgegaderd kapitaal aan ons land terug
geven? De vraag is hier niet, hoeveel een koning uit eene
andere familie zou moeten hebben; maar wat beter vour ons
is, een president voor eene halve ton gouds, of een Oranje-
koning voor een milliocn en al de bijvalletjes.
Bij art. 57 vragen wij, of dan de bezoldigingen welke de
koning regelt, bij tie begrootingen moeten worden toegestaan.
Bij art. 02 vragen wij, of gratie van straf dan slechts ver
mindering of verandering van straf is, en of abolitie niet on
der gratie behoort. Daargelaten, wat hier wenschelijk zij,
houden wij het art. voor niet volkomen duidelijk.
Voorts, wanneer er eene boete is opgelegd, hoe klein ook
moet dan het advies van den Hoogen raad worden gehoord?
Beter zou aan de wet worden overgelaten, wiens advies ge
hoord moet worden. Dan behoeft er geene botsing te ont
staan door verschillende stelsels van stralwetgeving.
Op art. 63. Zal dan de koning alleen dispensatie kunnen
verbenen van eene wet, en een besluit onwrikbaarder dan eene
wet zijn
