geteeld werd aardappelvelden ontstaan waardoor men 't
geen aan voedselqualiteit verloren werd, ruim herwon aan
quantiteit en goedkoopte.
Tullooze huisgezinnen toch waren er te vinden, die, zoo ze
nog op eigen beenen stonden geen ander voedsel bekostigen
konden dan aardappelennaar aardappelen ontstond dus
meer en meer navraag; de aardappeicnleelt nam meer en
meer toeen werd op hare beurt het bewijsdat ook de
landbouwende nijverheid zich niet naar geïmproviseerde en
ondoordachte beschermingswetten regelt, maar slechts zoekt
aan de behoefte van den consument te voldoen. Nog meer!
De graanhandelhoewel grootendeels vernietigddaar de kleine
handelaar, die uit gedurigen omzet van zijn kapitaal zijne win
sten moet zoeken zwichten moest voor de omstandigheden
kon niet geheel geweerd worden, omdat de binnenlandsche
productie niet aan de nationale behoeftevooral niet, als
zij ook nog de bestaande branderijen zonde voorzien kon
voldoen. Doch alleen de schatrijke man die zijne in dien
handel gesloken kapitalen langen tijd konde missen kon hier
concurreren, en dit werkte nogmaals drukkende op de prijzen
der inlandsche granen terug. Hij liet zijnen voorraad in
entrepot liggen tot dat de prijzen op die hoogte waren dat
wettig het laagste regt van de schaal moest geheven worden.
Het was hem daarbij misschien mogelijk op eene of andere
wijze dit tijdstip te verhaasten, en zietdaar gedurende de
volgende maand de markt met granen als overstelpt, tot
groot ongerief voor menigen speculant, die, had hij niet schat
ten ter zijner beschikking, onvermijdelijk zijn fortuin vernietigd
zag, tot groote teleurstelling van hen die de graanwet
meende te besehermen, en die in de hoop van voortdurend
hooge of' nog stijgende prijzen hun verbouw nog achtergehou
den haddenzonder eenig gerief voor zoo menigen die
reeds zonder verdienste wasen tot groot nadeel voor
het algemeene vertierdat tegen zulke schokken niet bestand
is, daar deze het geheele verband van betrekkelijke waarden
uiteenrukken en slechts wanorde verspreiden kunnen.
Werkt dus de graanwet niet voordcelig op den graanbouw
werkt zij dien zelfs tegen door de hevige prijsverwisselin
gen waartoe de schaalregten aanleiding kunnen geven;
vernietigde zij den geregelden graanhandel en zooveel daaraan
verknochte nijverheidstakkenwas zij daardoor de hoofd
bron der algemeen toenemende armoede; in hare strek
king moest zij, wat meer is, ook nog eenen anderen grooten
tak van landbouw tegenwerken. Bij verminderde scheep
vaart tochverminderde ook het gebruik van zeildoek en
touwwerk, beide uit hennep vervaardigd; mindere na
vraag naar hennep moet ook den hennepteelt, die op zware
gronden zeer verspreid is, gevoelig tegenwerken.
En na dit alles leze men eenige van derzelver bepalingen
ouder anderen in art. lb bevattende de middelen om tot de
bepaling der middelprijzen en het daarop gegronde inkomend
regt te geraken. Deen landbouwer die meer onbeperkt
meester is over zijne eigene producten allerhande formalitei
ten zijn hem voorgeschreven alle vrije beweging is hem ont
nomen. Kan dit eene bescherming heeteneene aanmoe
diging, een middel om tevredenheid te bewerken, en lust op
te wekken? neen de graanwet maakt den landman tot
slaaf en staat daardoor ook zijne inlellectuëele ontwikkeling,
die hij zoo zeer behoeft, dwars in dén weg.
Ed. M. Heereri 1 de ondergeteekenden meencn ook hiermede
het hunne bijgedragen te hebben 0111 te bewijzen dat de wet
van 29 Dcc. 1835 strijdig is met alle regelen van staatshuis
houdkunde. De redenerii g zelve zal genoeg hebben doen
uitkomen, hoe hooge onbillijkheid en onreglvaardiglieid 111 deze,
als in iedere andere van die regelen afwijkende wet, gelegen is.
Eene dergelijke wet moest in Nederland, onder Nederlan
ders, die zich door zooveel menschlievendewelwillende ge
voelens ouderscheidenniet geduld wezen; vooral niet se
dert het bestaan eener grondwet die, hoe vaak ook tot mis
vatting aanleiding gevende, in algemeene strekking daarop
doelt aan iederen burger gelijke regten te verschaffen, gelijke
bescherming te verleeuen alle privilegiën voor een' ten koste
van anderen uit te sluiten, vrijheid te bevorderen, en geluk
te verspreiden. Om hare mogelijke gevolgenverbreking
van alle barulendie de leden eener maatschappij ondeiling
verbinden, verwijdering van alle welvaart, verkrachting van
orde en rust, moest de graanwet niet geduld wez;en, onder
eene natie, vredelievend en rustig ais de Nederlandsche.
Dat zij tot nu toe bestaan heeft is, naar adressanten mee
ning, daaraan te wijten, dat die mogelijke gevolgen en uit
werkselen, die nu maar al te zeer erkend worden, vroeger
niet algemeen bevroed werden.
Zoolang toch, E<1. SI. Hoeren! de landbouw niet met ram
pen te kampen had, zag men ja! de armoede vermeerde
ren; doch de achteruitgang was trapsgewijze, ging zonder
schokken voortwerd door toevallige omstandigheden hier en daar
nog eenigzins teruggehouden, en liet daardoor nog menigeen
in het onzekere omtrent den oorsprong van zoo veel kwaads.
Maar den schcrperzicnden ontgingen die oorzaken niet. -
Bondig geschreven artikelen in verschillende dagbladen, o. a.
in het Handelsblad, en verschillende brochures, wezen reeds
vroeger op de verkeerde wending van ons staatshuishouden
op de gevolgen daarvan, ja! wezen reeds op het Redmiddel,
dat nu algemeen erkend wordt, veel herstelling te kunnen
aanbrengen, en tot welks verkrijging al de tegenwooi digc pe-
tities dienende zijneen' vrijen handel in het algemeen en
1 in het bijzonder een vrijen graanhandelals (c 100 1011
j van volksverder en volkswelzijn, en als "den gi ooien stam
I waaraan alle andere takken van handel en nijverheid het
leven en hun beslaan te danken hebben.
Doch weinig konden schrijvers van die aitikeen en 10
chures berekenen, (lat de natuur zoo sterke kiac ten zou( e
aanwenden om hunne denkbeelden en voorzeggingen zoo sp"c
(lig tot waarheid te verheffen en te verwezenlijken. e
mislukken der aardappelen, die reeds in zoo onbegiijpe ij e
I hoeveelheid verbouwd werden, in 1845, en het gedee e ij'e
I mislukken van do graanteelt in dezen jareheeft al.ei 008el'
geopend. filet reuzenschreden nam armoede toewerd het
gebrek algemeen, en daarentegen stegen de prijzen van alle
levensmiddelen, zij stegen te rneqr naarmateten gevolge
der graanwet en het vernietigen van den graanhandel, het
vermoeden algemeen werd dat er geen voorraad ergens aan
wezig was. Behalve de zich nooit verzakende milddadig
heid en hulpvaardigheid der Nederlandsche natie, was slechts
één middel bij magte, eene geheele ommekeer van zaken,
eene omverwerping van ons geheele staatshuishouden, waai-
van reeds hier en daar sporen gevonden Werdente verhoeden.
Het gouvernement begreep dit en stelde UEd.M,op tvooi-
beehl van andere naburige natiën een tijdelijk middel voor
dat onlangs nogmaals tijdelijk verlengd is gewordenna
melijk: onverwijlde terzijdestelling van de bepalingen der bc-.
kende graanwet, en vaststelling van een zeer laag vast regt
op verschillende levensbehoeften.
Ondergeteekenden vragen het UEd.M., was dit tot wet ver
heven voorstel niet, het door de gezamentlijke wetgevende
ma'gt uitgesproken vonnis over eene wet, welker schadelijke
werking reeds zoo vaak door helderzienden aangetoond «as.
Levert deze omstandigheid niet het bondigste bewijs, dat re
wet van 29 Dcc. 1835 in het minste niet aan de behoefte der
natie voldoen kan? Hadden al die onheilen kunnen be
staan waren al die maatregelen noodig geweest, indien
er geen handel en nijverheid vernietigende, rust en vrede be
dreigende graanwet bestaan had? Neen! voorzeker niet 1 want
I juist het eenige afdoende middel was nu: opheffing van die
graanwet.
Zoo ziet men hoe ongerijmd en ondoelmatig alle kunstmidde
len zijn 0111 de nijverheid van den onderdaan te doen bloeijen
en welvaart te verspreiden. Zij kunnen alleen dienen 0111 een-
I zijdig vermeend eigenbelang te streelen vooroordeelen en
daarop berustende handelingen te bestendigen. Bij het eer
ste rukwimlje valt het kunstmatig opgetrokken kaartenhuis 111
een en haastige terugkeer tot de natuurlijke orde van za-
I ken kan alleen redding aanbrengen.
Op grond van dit alles geven de ondergeteekenden aan
UEd.M, in overeenstemming met zooveel anderen hun
nen wensch te kennen, dat het U behagen moge, om
wanneer van wege liet Gouvernement voorstellen in deze
materie gedaan worden, alle Uwe krachten in te span
nen niet tol weder tijdelijke opheffing van de noodlottige
wet van 29 Dec. 1835, maar tolxlerzelver onvoorwaardelijke
afschaffingdat het U zelfs behagen moge in het
waarachtig belang van Staat cn Volk indien alle voor
stellen onverhoopt uitblijven, van Uw regt van initiatief
gebruik te maken; in één woord, alles te doen wat
in Uw vermogen is 0111 ten minste een begin te maken
aan den terugkeer tot een op natuurlijke grondslagen
gevestigd huishouden, waartoe behoort: betamelijke vrij
heid voor een ieder tol uiloefening van zijne nijverheid
geene beschermingdan alleen diewelke beslaat in hel
zonder schade voor het algemeenopheffen van belemme
ringen.
Ondergeteekenden nemen de vrijheid UEd.M. te herinne
ren aan de schoone gelegenheid, die thans tot huldiging
van dit principe bestaat, uithoofde van groote behoefte
